قند نوشیدنی‌ها یا غذاهای جامد؛ کدام‌یک در ابتلا به دیابت مؤثرتر است؟
🧃🍰 کدام منبع قند برای بدن خطرناک‌تر است؟ آیا نوشابه و آبمیوه از کیک و شیرینی مضرترند؟ پژوهش تازه‌ای از دانشگاه بریگام یانگ آمریکا، پاسخ‌ها
تحقیقات جدید درباره نقش قند در ابتلا به دیابت
🔬 از سال‌ها پیش پزشکان و محققان درباره خطرات مصرف زیاد قند هشدار می‌دهند. اما پژوهش تازه‌ای که توسط دانشگاه بریگام یانگ آمریکا با همکاری مؤسسات آلمانی انجام شده، نکته جدیدی را روشن کرده است: منبع قند، به اندازه مقدار آن اهمیت دارد.
داده‌های بررسی‌شده در این مطالعه
این مطالعه گسترده، داده‌های مربوط به بیش از ۵۰۰ هزار نفر از نقاط مختلف جهان را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده که:
-
مصرف مداوم نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند (مانند نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و ورزشی) احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲ را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
-
قند موجود در غذاهای جامد مثل میوه، لبنیات یا حتی غذاهای حاوی شکر، اثر مشابهی بر افزایش دیابت ندارد.
افزایش خطر ابتلا به دیابت با نوشیدنی‌های قندی
☠️ یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که:
-
با هر وعده مصرفی ۱۲ اونسی (حدود ۳۵۵ میلی‌لیتر) نوشابه یا نوشیدنی‌های انرژی‌زا در روز، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، حدود ۲۵ درصد افزایش پیدا می‌کند.
-
حتی آبمیوههای طبیعی هم بی‌خطر نیستند. به ازای هر ۸ اونس (۲۳۷ میلی‌لیتر) مصرف روزانه آبمیوه، خطر دیابت تا ۵ درصد افزایش می‌یابد.
📌 نکته مهم: این ارقام مربوط به خطر نسبی هستند، نه خطر مطلق. مثلاً اگر احتمال ابتلا به دیابت برای فردی ۱۰ درصد باشد، با مصرف مداوم نوشیدنی‌های قندی می‌تواند تا حدود ۲۰ درصد افزایش یابد—not 100%.
قند در غذاهای جامد؛ آیا بی‌خطر است؟
جالب اینکه برخلاف نوشیدنی‌ها، مصرف روزانه حدود ۲۰ گرم ساکارز (شکر معمولی) و حتی مجموع قندهای افزوده‌شده در غذاهای جامد، رابطه معکوسی با دیابت نشان داد. یعنی این نوع قندها ممکن است حتی اثری محافظتی داشته باشند.
دلیل تفاوت خطر در نوشیدنی و خوراکی
به‌گفته پژوهشگران، این تفاوت ممکن است ناشی از واکنش متابولیکی بدن به قندهای مختلف باشد. قندهای نوشیدنی:
-
سریع‌تر جذب می‌شوند
-
اثر گلیسمی بالاتری دارند
-
فشار بیشتری بر متابولیسم کبد وارد می‌کنند
-
و در نتیجه می‌توانند به چربی کبد و مقاومت به انسولین منجر شوند
در مقابل، قند موجود در غذاهای جامد، همراه با فیبر، چربی، پروتئین و ریزمغذی‌ها وارد بدن می‌شود که جذب قند را کند کرده و پاسخ قند خون را بهتر تنظیم می‌کند.
آیا آبمیوه جایگزین سالمی برای میوه کامل است؟
🍊 بسیاری از مردم تصور می‌کنند که آبمیوههای طبیعی سالم‌تر از نوشابه هستند؛ اما این باور کاملاً درست نیست.
مضرات مصرف مداوم آبمیوه
-
آبمیوه حاوی قند بالا و غلظت زیاد است
-
فاقد فیبر موجود در میوه کامل است
-
و نمی‌تواند همان تأثیر مفید میوه کامل را بر بدن داشته باشد
در نتیجه، مصرف مداوم آبمیوه نیز می‌تواند خطر ابتلا به دیابت را افزایش دهد؛ گرچه نه به شدت نوشابه‌های صنعتی.
نتیجه‌گیری: بهتر است قند را از چه منابعی دریافت کنیم؟
✅ بر اساس این مطالعه، بهترین راه کاهش خطر دیابت نوع ۲:
-
اجتناب از نوشیدنی‌های شیرین‌شده با قند
-
مصرف میوه‌های کامل به‌جای آبمیوه
-
جایگزینی نوشیدنی‌های شیرین با آب ساده، چای یا نوشیدنی‌های بدون قند
سوالات متداول
آیا نوشیدنی‌های بدون قند (مثل نوشابه رژیمی) نیز خطر دارند؟
برخی پژوهش‌ها ارتباط میان نوشابه‌های رژیمی و اختلالات متابولیک را نشان داده‌اند، اما شواهد هنوز قطعی نیست. بهتر است در مصرف آن‌ها نیز احتیاط شود.
قند میوه‌ها چطور است؟ آیا آن‌ها هم خطر دارند؟
قند میوه‌ها (فروکتوز طبیعی) همراه با فیبر و ویتامین‌ها وارد بدن می‌شود و جذب آن‌ها کندتر است؛ در نتیجه معمولاً برای دیابت خطرساز نیستند.
آیا ورزش می‌تواند تأثیر قند را خنثی کند؟
ورزش منظم می‌تواند حساسیت به انسولین را افزایش داده و قند خون را کنترل کند؛ اما جایگزین رژیم غذایی سالم نیست.
