آسمان بالتیک؛ صحنه جدید تقابل ناتو و روسیه
تهران- ایرنا- در ادامه تحولات پرتنش میان غرب و روسیه، هفته‌نامه آمریکایی نیوزویک در گزارشی اعلام کرد که ائتلاف ناتو تلاش‌های خود را برای مقابله با تحرکات روسیه بر فراز دریای بالتیک شدت بخشیده و آلمان نیز به تازگی جنگنده‌های خود را برای رهگیری هواپیماهای جاسوسی روسیه در این منطقه به پرواز درآورده است. این تحرکات در حالی انجام می‌شود که فضای امنیتی در شرق اروپا همچنان در بالاترین سطح هشدار قرار دارد و بیم گسترش تنش‌ها به دیگر نقاط قاره اروپا وجود دارد.
آلمان در خط مقدم مقابله با پروازهای روسیه
به گزارش ایرنا به نقل از نیوزویک، نیروی هوایی آلمان، جنگنده‌های یوروفایتر خود را در واکنش به فعالیت هواپیماهای جاسوسی روسی بر فراز دریای بالتیک به پرواز درآورده است. این اقدام بخشی از عملیات موسوم به “پلیس هوایی بالتیک” است که ناتو طی سال‌های اخیر برای حفاظت از حریم هوایی کشورهای بالتیک از آن بهره می‌برد.
نیوزویک می‌نویسد: رهگیری هواپیماهای روسی توسط آلمان، نشان‌دهنده حساسیت ناتو نسبت به تحرکات نظامی مسکو در مناطقی است که از نظر استراتژیک بسیار حائز اهمیت تلقی می‌شود. منابع نظامی در آلمان تأکید دارند که این رهگیری‌ها نه‌تنها جنبه دفاعی دارند بلکه پیام آشکاری به کرملین درباره عزم راسخ ناتو برای حفاظت از متحدان خود در شرق اروپا محسوب می‌شود.
اهمیت استراتژیک دریای بالتیک در تنش‌های ژئوپلتیک
دریای بالتیک یکی از مهم‌ترین نقاط ژئوپلتیک در اروپا به شمار می‌رود. این منطقه مرزی که دروازه ورود به اروپای شمالی محسوب می‌شود، در سال‌های اخیر به یکی از حساس‌ترین عرصه‌های رقابت نظامی و اطلاعاتی میان ناتو و روسیه تبدیل شده است.
تحلیلگران معتقدند تسلط یا دست‌کم حضور فعال روسیه در آسمان بالتیک می‌تواند بر معادلات امنیتی و سیاسی کل منطقه تأثیر مستقیم بگذارد. زیرا بسیاری از خطوط تجاری، زیرساخت‌های انرژی و مسیرهای نظامی ناتو از این منطقه عبور می‌کنند.
در این میان کشورهای کوچک منطقه بالتیک شامل استونی، لتونی و لیتوانی که هم مرز روسیه یا نزدیک به آن هستند، به‌شدت نسبت به فعالیت‌های نظامی روسیه حساس هستند و همواره درخواست حمایت گسترده‌تر ناتو را مطرح می‌کنند.
ناتو و عملیات پلیس هوایی بالتیک
عملیات «پلیس هوایی بالتیک» یکی از برنامه‌های مستمر ناتو برای حفاظت از حریم هوایی کشورهای حوزه بالتیک است که از سال ۲۰۰۴، پس از پیوستن این کشورها به ناتو آغاز شده است. کشورهای مختلف عضو ناتو به‌نوبت مسئولیت تأمین جنگنده‌ها و تیم‌های عملیاتی این مأموریت را بر عهده می‌گیرند.
در شرایط کنونی، آلمان مسئولیت این مأموریت را در دست دارد. به گفته مقامات نظامی آلمان، جنگنده‌های یوروفایتر به‌صورت ۲۴ ساعته آماده پرواز هستند تا هرگونه پرواز ناشناس یا تهدید احتمالی را رهگیری کنند.
نیوزویک در گزارش خود هشدار داده است که پروازهای جاسوسی روسیه می‌تواند با هدف سنجش واکنش‌های ناتو، آزمایش توان دفاعی متحدان غربی یا حتی جمع‌آوری اطلاعات حساس صورت گیرد. به همین دلیل ناتو تلاش می‌کند با حضور فعال در آسمان بالتیک، جلوی هرگونه سوءاستفاده احتمالی مسکو را بگیرد.
انگیزه‌های روسیه از افزایش پروازهای شناسایی
برخی کارشناسان معتقدند افزایش پروازهای شناسایی روسیه در آسمان بالتیک در پی افزایش تنش‌ها پیرامون جنگ اوکراین و حضور نظامی گسترده ناتو در مرزهای شرقی اروپا اتفاق افتاده است.
تحلیلگران می‌گویند مسکو به دنبال ارزیابی توان و الگوی استقرار نیروهای ناتو در این منطقه است و در عین حال تلاش دارد پیام سیاسی قاطعی به غرب ارسال کند مبنی بر اینکه روسیه همچنان یک قدرت نظامی قدرتمند و حاضر در مرزهای اروپا است.
از سوی دیگر برخی تحلیل‌ها مطرح می‌کنند که این پروازهای شناسایی می‌تواند بخشی از عملیات جنگ روانی روسیه علیه اروپا باشد تا با افزایش تنش و ترس، همبستگی کشورهای عضو ناتو را تضعیف کند.
واکنش متحدان غربی به تحرکات روسیه
ناتو در ماه‌های اخیر بارها درباره افزایش سطح تهدیدات هوایی روسیه هشدار داده است. در همین راستا، چندین رزمایش هوایی در شرق اروپا برگزار شد که هدف آن آمادگی برای مقابله با تهدیدات احتمالی روسیه عنوان شد.
وزارت دفاع آلمان اعلام کرده است که هرگونه پرواز بدون مجوز هواپیماهای روسی بر فراز بالتیک را یک تهدید جدی برای امنیت هوایی منطقه تلقی می‌کند و اجازه نخواهد داد که این تحرکات بدون پاسخ باقی بماند.
همچنین کشورهای بالتیک در بیانیه‌های متعدد تأکید کرده‌اند که به حمایت ناتو نیاز دارند و بدون پشتیبانی هوایی این ائتلاف، امنیت ملی‌شان به خطر می‌افتد.
نگرانی‌ها از تشدید تنش‌ها در بالتیک
گزارش نیوزویک همچنین حاوی هشدارهایی درباره خطر اشتباه محاسباتی میان نیروهای ناتو و روسیه است. چرا که نزدیک شدن بیش از حد هواپیماهای نظامی دو طرف به یکدیگر می‌تواند حتی بدون نیت قبلی، منجر به حادثه یا درگیری نظامی شود.
این هفته‌نامه می‌نویسد: هرچند دو طرف تلاش دارند قواعد مشخصی را در این رهگیری‌ها رعایت کنند، اما سطح بالای تنش‌ها و رقابت‌های اطلاعاتی در منطقه، احتمال برخوردهای غیرمنتظره را افزایش داده است.
تحلیل چشم‌انداز آینده
تحلیلگران بین‌المللی معتقدند دریای بالتیک در سال‌های پیش رو به یکی از اصلی‌ترین کانون‌های تنش میان ناتو و روسیه تبدیل خواهد شد. زیرا هم از نظر نظامی و هم از نظر اقتصادی، منطقه‌ای بسیار راهبردی محسوب می‌شود.
به باور کارشناسان، تا زمانی که بحران اوکراین ادامه دارد و روابط مسکو و غرب در سردترین حالت ممکن قرار دارد، نمی‌توان انتظار کاهش پروازهای شناسایی یا رزمایش‌های نظامی را در این منطقه داشت.
برخی تحلیلگران هشدار داده‌اند که ادامه این روند می‌تواند مرز میان عملیات‌های شناسایی و درگیری واقعی را بسیار نازک کند. زیرا هر حادثه ناخواسته ممکن است به سرعت به یک بحران نظامی بزرگ تبدیل شود.
جمع‌بندی: بالتیک، زمین بازی خطرناک قدرت‌ها
پرواز هواپیماهای جنگی آلمان برای رهگیری هواپیماهای شناسایی روسیه تنها یک رویداد نظامی نیست بلکه نماد تقابل عمیق ژئوپلتیکی است که امروز میان روسیه و غرب جریان دارد. بالتیک در حال تبدیل شدن به یکی از مهم‌ترین صحنه‌های این رقابت است؛ رقابتی که هم امنیت منطقه و هم ثبات اروپا را تحت تأثیر قرار خواهد داد.
نیوزویک در پایان گزارش خود تأکید کرده است که تحرکات نظامی روسیه در آسمان بالتیک را باید به‌عنوان بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر برای نمایش قدرت و ایجاد فشار سیاسی بر ناتو تفسیر کرد. اما در عین حال، این تحرکات می‌تواند بسیار پرهزینه باشد و خطر اشتباه محاسباتی را به شدت افزایش دهد.
زنجان به عنوان سردترین مرکز استان
