کشف شگفت‌انگیز کنجکاوی در مریخ؛ ردپای آب‌های زیرزمینی میلیاردها سال پیش
تهران- ایرنا – مریخ‌نورد «کنجکاوی» (Curiosity) متعلق به سازمان فضایی آمریکا (ناسا)، بار دیگر با ثبت تصاویری تازه از سطح مریخ، توجه دانشمندان و علاقه‌مندان به فضا را به خود جلب کرده است. این تصاویر منطقه‌ای را نشان می‌دهد که مملو از برآمدگی‌های کم‌ارتفاع است و محققان احتمال می‌دهند این ساختارها میلیاردها سال پیش به‌واسطه فعالیت آب‌های زیرزمینی در سیاره سرخ شکل گرفته باشند.
کشف منطقه‌ای پر از برآمدگی‌های اسرارآمیز
بر اساس اعلام ناسا، مریخ‌نورد کنجکاوی اخیراً تصاویری با وضوح بالا از مناطقی در دامنه کوه شارپ (Mount Sharp) ثبت کرده است که سطح آن‌ها مملو از برآمدگی‌های کوچک و کم‌ارتفاع است. این برآمدگی‌ها ظاهری موج‌دار و تپه‌ای دارند و سطحی ناهموار و سنگلاخی را به نمایش می‌گذارند.
دانشمندان معتقدند شکل خاص این عوارض زمین‌شناسی، نشانه‌ای مهم از گذشته مرطوب مریخ است و احتمال می‌دهند که آب‌های زیرزمینی در تشکیل آن‌ها نقش کلیدی ایفا کرده باشند.
گمانه‌زنی دانشمندان درباره نقش آب‌های زیرزمینی
به گفته «اشوین واساوادا» (Ashwin Vasavada)، دانشمند ارشد پروژه کنجکاوی در آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا (JPL)، بررسی این برآمدگی‌ها می‌تواند سرنخ‌های ارزشمندی درباره تاریخچه محیط‌های مرطوب مریخ ارائه دهد. او می‌گوید:
«وجود این برآمدگی‌های سنگی احتمالاً به دلیل رسوبات معدنی است که در اثر بالا آمدن آب‌های زیرزمینی شکل گرفته‌اند. این رسوبات، سطح مریخ را به‌صورت برجستگی‌های کوچک درآورده‌اند.»
این فرضیه می‌تواند تأییدکننده این موضوع باشد که میلیاردها سال پیش، مریخ شرایطی مساعدتر برای وجود آب مایع و شاید حتی حیات داشته است.
چرا این کشف مهم است؟
کشف چنین نشانه‌هایی اهمیت فراوانی در مطالعات مریخ دارد. دانشمندان مدت‌هاست تلاش می‌کنند شواهدی دال بر وجود محیط‌های قابل زیست یا آثار باقی‌مانده از آب‌های مایع در گذشته مریخ بیابند. هرچه شواهد بیشتری از وجود آب کشف شود، احتمال اینکه مریخ زمانی محل زیست میکروارگانیسم‌ها بوده باشد، قوت می‌گیرد.
این کشف همچنین می‌تواند مسیر برنامه‌های آینده ناسا را برای کاوش‌های دقیق‌تر در مناطق خاص مریخ تعیین کند؛ مناطقی که پتانسیل حفظ نشانه‌های شیمیایی یا فسیلی از حیات میکروبی را دارند.
کنجکاوی همچنان در خط مقدم کاوش
مریخ‌نورد کنجکاوی از سال ۲۰۱۲ میلادی روی سطح مریخ فعال است و با تجهیزات علمی پیشرفته خود به بررسی ساختارهای سنگی، مواد معدنی و شرایط آب‌وهوایی این سیاره می‌پردازد. این ربات با عبور از مسیرهای سخت و صخره‌ای، هر روز اطلاعات تازه‌ای از تاریخ زمین‌شناسی مریخ ارسال می‌کند.
کنجکاوی تاکنون شواهد بسیاری از وجود آب در گذشته مریخ ثبت کرده است، از جمله رسوبات لایه‌ای، بستر رودخانه‌های خشک‌شده و مواد معدنی شکل‌گرفته در حضور آب. کشف جدید در دامنه‌های کوه شارپ، گام دیگری در مسیر رمزگشایی تاریخچه این سیاره مرموز محسوب می‌شود.
نقش تصاویر کنجکاوی در مأموریت‌های آینده
تصاویر تازه کنجکاوی می‌تواند به ناسا کمک کند تا مکان‌های مناسب‌تری را برای نمونه‌برداری در مأموریت‌های بعدی، به‌ویژه مأموریت‌های بازگرداندن نمونه‌ها به زمین، شناسایی کند. محققان امیدوارند در این مناطق، مواد معدنی خاص یا ترکیبات شیمیایی حفظ‌شده‌ای بیابند که به وجود یا عدم وجود حیات روی مریخ در گذشته پاسخ دهد.
مأموریت کنجکاوی؛ پلی به‌سوی آینده
با وجود عمر بیش از یک دهه، کنجکاوی همچنان سالم و فعال است و مأموریت آن ادامه دارد. ناسا اعلام کرده است که این مریخ‌نورد تا زمانی که از نظر فنی توانایی حرکت و ارسال داده داشته باشد، به کاوش خود ادامه خواهد داد.
این دستاوردهای علمی نه‌تنها دانش بشری درباره مریخ را گسترش می‌دهد بلکه الهام‌بخش نسل‌های آینده دانشمندان، مهندسان و علاقه‌مندان به فضا خواهد بود.
هشدار زرد هواشناسی آذربایجان‌شرقی
