مبارزه با پولشویی در بازارهای مالی ایران: مقررات جدید و تغییرات آن
در پی اصلاحیه جدید ابلاغ‌شده توسط هادی خانی، معاون وزیر اقتصاد و رئیس مرکز ملی اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی، مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم به‌طور گسترده‌تری به بازارهای مالی نیز گسترش یافت. این اصلاحیه به‌ویژه بر بانک‌ها، بیمه‌ها، درگاه‌های پرداخت، پرداخت‌یاران، صرافی‌ها، کارگزاری‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و شرکت‌های بورسی تأثیرگذار خواهد بود. این گام به‌منظور تضمین شفافیت و جلوگیری از سوءاستفاده‌های مالی در بخش‌های مختلف اقتصادی و مالی کشور اتخاذ شده است.
هدف از این اصلاحیه چیست؟
هدف اصلی این اصلاحیه، ارتقاء نظارت و بهبود شفافیت در اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در نهادهای مختلف مالی است. مطابق این مقررات جدید، بانک‌ها، صرافی‌ها، شرکت‌های کارگزاری و سایر نهادهای مالی موظف به تکمیل فرم‌هایی هستند که در آن به ارزیابی نحوه رعایت مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم پرداخته می‌شود. این ارزیابی‌ها باید در بازه‌های زمانی مشخص‌شده توسط مرکز ملی اطلاعات مالی انجام شود.
اهمیت نظارت حسابرسان
یکی از تغییرات مهم در اصلاحیه جدید، الزام حسابرسان به ارزیابی و صحت‌سنجی فرم‌های تکمیل‌شده است. حسابرسان حالا مکلفند بررسی کنند که آیا نهادهای مالی، اعم از حقوقی و غیر حقوقی، به درستی مقررات مربوط به مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم را رعایت کرده‌اند یا خیر. این نظارت دقیق می‌تواند از بروز مشکلات مالی و تأثیرات منفی بر امنیت مالی کشور جلوگیری کند.
مهم‌ترین نهادهای تحت پوشش این مقررات
با اصلاحیه جدید، دامنه شمول مقررات به نهادهای مختلف مالی مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بورس تهران، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی گسترش یافته است. این تغییر به‌ویژه برای بورس‌ها و نهادهای مالی که با حجم زیادی از پول در گردش هستند، اهمیت زیادی دارد. نظارت بر این نهادها می‌تواند از انتقال وجوه مشکوک یا تأمین مالی تروریسم جلوگیری کند و امنیت مالی کشور را تأمین کند.
طراحی فرم‌های ارزیابی توسط سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط
بر اساس اصلاحیه، مرکز اطلاعات مالی موظف است، با همکاری سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران، فرم‌هایی برای ارزیابی نحوه اجرای مقررات توسط نهادهای مختلف مالی طراحی کند. این فرم‌ها به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات مربوط به رعایت مقررات و انجام ارزیابی‌های لازم تهیه خواهند شد. این اطلاعات به حسابرسان امکان می‌دهند تا از روند رعایت مقررات مطمئن شوند و گزارشات دقیقی به مراجع ذی‌صلاح ارائه دهند.
بروزرسانی هر سه سال یک‌بار رویه‌ها و معیارها
یکی از ویژگی‌های مهم این اصلاحیه، الزام به بروزرسانی هر سه سال یک‌بار رویه‌ها و معیارهای ارزیابی است. این بروزرسانی‌ها به‌منظور همگام بودن با تغییرات جدید در بازارهای مالی و قوانین بین‌المللی صورت می‌گیرد. نظارت مستمر و به‌روز بر نحوه اجرای مقررات می‌تواند باعث ارتقاء سطح امنیت مالی و جلوگیری از استفاده سوء از نهادهای مالی در راستای مقاصد غیرقانونی شود.
چالش‌ها و فرصت‌های اجرای مقررات جدید
اجرای اصلاحیه جدید مقررات مبارزه با پولشویی در بازارهای مالی، چالش‌هایی نیز به همراه دارد. یکی از چالش‌های عمده، هماهنگی بین نهادهای مختلف مالی و نظارتی است. برای موفقیت این مقررات، نیاز به همکاری نزدیک و مؤثر بین بانک‌ها، بورس‌ها، صرافی‌ها، شرکت‌های کارگزاری و سایر نهادهای مالی با سازمان‌ها و مراجع نظارتی همچون مرکز ملی اطلاعات مالی و سازمان حسابرسی وجود دارد. هرگونه نقص یا تأخیر در این همکاری‌ها می‌تواند باعث کاهش کارآیی این مقررات و ایجاد مشکلات جدید در مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم شود.
تقویت نظارت بر عملکرد بانک‌ها و مؤسسات مالی
در حالی که اجرای این مقررات می‌تواند به بهبود شفافیت در عملکرد نهادهای مالی کمک کند، نظارت دقیق و مؤثر بر این نهادها برای اطمینان از رعایت کامل مقررات ضروری است. بانک‌ها و مؤسسات مالی باید علاوه بر پر کردن فرم‌های ارزیابی، اقدامات عملی و پیشگیرانه‌ای را برای جلوگیری از وقوع تخلفات در دستور کار خود قرار دهند. نظارت بر عملیات روزمره آن‌ها از طریق حسابرسان می‌تواند باعث کاهش ریسک‌های مربوط به سوءاستفاده‌های مالی و پولشویی شود.
تأثیر مقررات جدید بر تعاملات بین‌المللی بازارهای مالی ایران
با اجرای این اصلاحیه، ایران در سطح بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که به مقررات جهانی مبارزه با پولشویی پایبند است. این امر می‌تواند باعث افزایش اعتماد جهانی به بازارهای مالی ایران شود و بهبود روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای دیگر را به دنبال داشته باشد. از آنجایی که بسیاری از کشورهای دنیا به رعایت مقررات مبارزه با پولشویی اهمیت زیادی می‌دهند، تطبیق با این استانداردها می‌تواند به جذب سرمایه‌گذاران خارجی و ارتقای موقعیت اقتصادی ایران کمک کند.
توسعه فناوری در نظارت و ارزیابی اجرای مقررات
با توجه به گستردگی و پیچیدگی مقررات مبارزه با پولشویی، استفاده از فناوری‌های نوین می‌تواند به تسهیل فرآیند نظارت و ارزیابی کمک کند. ابزارهای فناوری اطلاعات، مانند سیستم‌های نظارتی خودکار و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، می‌توانند در شناسایی الگوهای مشکوک و تأمین مالی تروریسم بسیار مؤثر باشند. این تکنولوژی‌ها می‌توانند روند بررسی و ارزیابی را سرعت بخشیده و دقت بیشتری به آن بدهند.
نقش آموزش در پیاده‌سازی مقررات مبارزه با پولشویی
یکی از عوامل کلیدی برای موفقیت این مقررات، آموزش مستمر کارکنان نهادهای مالی و حسابرسان است. با توجه به پیچیدگی‌های مرتبط با مبارزه با پولشویی، ضروری است که کارکنان نهادهای مالی و حسابرسان آموزش‌های لازم را برای شناسایی و ارزیابی ریسک‌ها دریافت کنند. این آموزش‌ها باید به‌طور مرتب به‌روزرسانی شوند تا همگام با تغییرات قوانین و شیوه‌های مبارزه با پولشویی باشد. علاوه بر این، آگاهی عمومی از اهمیت این مقررات نیز باید افزایش یابد.
گام‌های بعدی در توسعه قوانین مبارزه با پولشویی
مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم همواره نیاز به به‌روزرسانی و توسعه دارند تا با چالش‌های جدید در عرصه مالی و اقتصادی روبه‌رو شوند. در این راستا، لازم است که مرکز ملی اطلاعات مالی با همکاری سازمان‌های مربوطه، به‌طور مستمر روندهای جهانی و داخلی را بررسی کرده و اصلاحات لازم را در مقررات اعمال کنند. این اقدامات می‌تواند به پیشگیری از فعالیت‌های غیرقانونی و افزایش شفافیت در بازارهای مالی کمک کند.
