موفقیت قانون جوانی جمعیت در گرو توجه به سلامت زنان
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که در سال ۱۴۰۰ تصویب و اجرا شد، با هدف افزایش نرخ زادآوری و تسهیل ازدواج در کشور طراحی شده است. این قانون که شامل ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره است، با ارائه مشوق‌های گوناگون نظیر تسهیلات مالی، مرخصی زایمان، اعطای زمین و خودرو بدون نوبت، تلاش دارد تا نرخ رشد جمعیت را تقویت کند.
با این حال، کارشناسان و مسئولان حوزه سلامت به ویژه در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان تاکید دارند که موفقیت نهایی این قانون، ارتباط مستقیم با تامین سلامت جسمی و روانی زنان دارد.
ظرفیت‌های قانون جوانی جمعیت در حمایت از مادران
🔹 نادیا رحیمی، رئیس گروه سلامت مادران دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا بر اهمیت ظرفیت‌های قانونی موجود در حمایت از زنان باردار تاکید کرد.
وی گفت: ارائه مراقبت‌های رایگان دوران بارداری، مشوق‌های مالی مستقیم و توسعه زیرساخت‌های بهداشتی از مهم‌ترین نقاط قوت این قانون به شمار می‌روند.
با این وجود، اجرای موفق این اقدامات مشروط به وجود زیرساخت‌های مناسب در پنج حوزه اصلی بهداشت، آموزش، مالی، حقوقی و نظارتی است.
الزامات بهداشتی قانون جوانی جمعیت
🔵 در حوزه بهداشت و درمان، قانون جوانی جمعیت توسعه شبکه‌های بهداشتی به ویژه در مناطق محروم، تجهیز مراکز زایمانی، افزایش پوشش بیمه‌ای مادران باردار و ارائه خدمات رایگان یا با تخفیف را هدف‌گذاری کرده است.
رحیمی همچنین راه‌اندازی سامانه‌های الکترونیکی ثبت و پیگیری وضعیت بارداری و توسعه پایگاه‌های داده ملی را از دیگر پیش‌نیازهای اجرای بهینه قانون دانست.
آموزش نیروی انسانی و ارتقای سواد سلامت
🔹 یکی دیگر از الزامات مهم، ارتقای آموزش پرسنل بهداشتی در زمینه مراقبت‌های مادرانه است.
برگزاری دوره‌های آموزشی مستمر، به‌روز رسانی دانش کادر درمان و ارائه آموزش‌های عمومی به زنان درباره تغذیه سالم، رفتارهای پرخطر دوران بارداری و علائم هشداردهنده از جمله اقدامات ضروری برای پیشگیری از عوارض بارداری است.
رحیمی همچنین بر اجرای کمپین‌های اطلاع‌رسانی گسترده به منظور ارتقای سواد سلامت زنان و خانواده‌ها تاکید کرد.
حمایت مالی و حقوقی از مادران
🔵
در بُعد مالی، قانون جوانی جمعیت بر کاهش هزینه‌های بارداری و زایمان، تخصیص بودجه مشخص برای سلامت مادران و حمایت مالی از خانواده‌ها تاکید دارد.
علاوه بر این، در بُعد حقوقی و اجتماعی، تسهیلاتی نظیر مرخصی ۹ ماهه زایمان، ایجاد گروه‌های حمایتی برای ارائه مشاوره و حمایت روانی به مادران و ایجاد تسهیلات شغلی برای زنان باردار شاغل پیش‌بینی شده است.
رحیمی اضافه کرد: مشارکت بخش خصوصی در ارائه خدمات سلامت، نظارت مستمر بر عملکرد مراکز درمانی و هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارت بهداشت، وزارت کار و وزارت آموزش و پرورش، از ارکان ضروری اجرای موفق این قانون است.
کاهش مرگ و میر مادران؛ یکی از اهداف کلیدی
🔵
ایران طی دهه‌های اخیر در کاهش نرخ مرگ و میر مادران در دوران بارداری و زایمان پیشرفت چشمگیری داشته است.
یکی از اهداف کلیدی قانون جوانی جمعیت، تداوم و تسریع این روند کاهشی است.
رحیمی تاکید کرد: «افزایش دسترسی زنان به خدمات بهداشتی با کیفیت، توسعه مراکز درمانی استاندارد، کاهش هزینه‌های درمانی و آموزش سبک زندگی سالم به زنان باردار می‌تواند نقش موثری در کاهش مرگ مادران داشته باشد.»
اقدامات وزارت بهداشت در این زمینه
🔹 وزارت بهداشت با توسعه شبکه‌های بهداشتی – درمانی در سراسر کشور، به‌ویژه در روستاها و مناطق محروم، ارائه خدمات رایگان یا با تخفیف به زنان باردار و ارتقای سطح آموزش پرسنل درمانی، در راستای اهداف قانون جوانی جمعیت گام برمی‌دارد.
نقش آموزش و تغییر نگرش فرهنگی
🔵
رحیمی یکی دیگر از ارکان مهم موفقیت این قانون را آموزش نوجوانان و جوانان دانست.
وی تاکید کرد: «با آموزش صحیح دختران و پسران از سنین نوجوانی درباره ازدواج، فرزندآوری و توان باروری، می‌توان بسیاری از مشکلات آینده نظیر ناباروری یا بارداری‌های پرخطر را پیشگیری کرد.»
به گفته وی، باید با بهره‌گیری از روش‌های نوین آموزشی، نگرش فرهنگی نسبت به ازدواج، فرزندآوری و زایمان طبیعی را بهبود بخشید.
کاهش سزارین‌های غیرضروری
🔵
رحیمی یکی از اهداف مهم قانون جوانی جمعیت را کاهش سزارین‌های بی‌مورد دانست.
وی گفت: «سزارین غیرضروری می‌تواند میزان عوارض و حتی مرگ مادران را افزایش دهد. براین اساس، در حال حاضر برنامه‌هایی برای ترویج زایمان فیزیولوژیک، کاهش ترس فرهنگی از زایمان طبیعی و تدوین دستورالعمل‌های نظارتی اجرا شده است.»
وی افزود: هدف این است که میزان سزارین در کشور به میانگین جهانی یعنی حدود ۲۱ درصد برسد.
لزوم هم‌افزایی دستگاه‌ها و تامین منابع
🔵
رحیمی تاکید کرد: «اجرای موفق قانون جوانی جمعیت نیازمند همکاری مستمر میان نهادهای مختلف دولتی، بخش خصوصی، سازمان‌های مردم‌نهاد و جامعه پزشکی است.»
وی تامین منابع مالی پایدار، استخدام نیروی انسانی آموزش دیده، توسعه فضاهای فیزیکی مناسب و نظارت مداوم را از الزامات اجرای کامل این قانون دانست.
به گفته این مقام مسئول، اگر سلامت زنان در کانون توجه قرار گیرد، اجرای کامل قانون می‌تواند نقشی کلیدی در افزایش جمعیت و ارتقای کیفیت زندگی نسل آینده ایفا کند.
نتیجه‌گیری
🟢
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، گامی بزرگ برای افزایش نرخ رشد جمعیت و ارتقای سطح زندگی خانوارها در ایران است.
اما همانطور که کارشناسان سلامت تاکید می‌کنند، موفقیت واقعی این قانون در گرو توجه جدی و همه جانبه به سلامت زنان، تامین زیرساخت‌های بهداشتی، ارتقای آموزش و سواد سلامت، حمایت‌های مالی و تسهیل شرایط اجتماعی برای مادران است.
بدون این پیش‌نیازها، قانون جوانی جمعیت نمی‌تواند به طور کامل به اهداف خود برسد.
از این رو لازم است که نگاه همه جانبه و آینده‌نگر بر اجرای این قانون حاکم شود تا شاهد نسلی سالم، پویا و پرجمعیت در کشور باشیم.
