🇮🇷 توسعه روابط با آفریقا؛ راهبرد راهبردی دولت وفاق ملی
روابط جمهوری اسلامی ایران با قاره آفریقا همواره رو به گسترش و بر پایه احترام متقابل و اشتراکات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بوده است. علیرغم فشارهای خارجی، تحریم‌ها و کارشکنی‌های غرب، تهران همواره بر توسعه مناسبات خود با کشورهای آفریقایی تأکید داشته و این مسیر را به عنوان بخشی از راهبرد دیپلماسی اقتصادی خود دنبال کرده است.
قاره آفریقا، با منابع بکر طبیعی، بازار مصرف عظیم و جمعیت جوان، یکی از مقاصد جذاب برای همکاری‌های راهبردی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
📊 چرا آفریقا مهم است؟ ظرفیت‌های قاره سیاه برای ایران
-
بیش از ۲۵٪ زمین‌های قابل کشت دنیا در آفریقا قرار دارد.
-
یازده کشور آفریقایی جزو برترین تولیدکنندگان مواد معدنی جهان هستند.
-
بازار مصرفی بزرگ، منابع انرژی و نیروی کار جوان از مزیت‌های اصلی این قاره است.
این فرصت‌ها در کنار رشد اقتصادی بالای برخی کشورها در سال‌های اخیر، باعث شده تا ایران توجه ویژه‌ای به توسعه مناسبات اقتصادی و سرمایه‌گذاری در این قاره داشته باشد. طبق گزارش‌های جهانی، یازده کشور از بیست اقتصاد با رشد سریع جهان در سال ۲۰۲۴ در آفریقا قرار داشتند.
🤝 سومین اجلاس ایران و آفریقا؛ گامی راهبردی به سوی همکاری پایدار
در هفته‌ای که گذشت، سومین اجلاس همکاری‌های ایران و آفریقا با حضور نمایندگان ۵۱ کشور در تهران برگزار شد. این اجلاس با حضور رئیس‌جمهور، معاون اول، وزرای اقتصادی، مسئولان اتاق بازرگانی و نمایندگان کشورهای آفریقایی همراه بود.
سخنان مهم دکتر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران:
«آماده‌ایم تمام دستاوردها و ظرفیت‌های ایران را با کشورهای آفریقایی به اشتراک بگذاریم.»
این نشست نقطه عطفی برای نظام‌مند شدن همکاری‌ها با آفریقا به شمار می‌رود؛ قاره‌ای که برای توسعه تجارت جنوب-جنوب و کاهش وابستگی به غرب، نیازمند همکاری‌های جدید و پایدار است.
🔍 نگاه عمیق‌تر؛ تعامل هدفمند و فراگیر
دکتر محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، نیز در دیدار با روسای هیات‌های شرکت‌کننده گفت:
«توسعه روابط در سطح عالی با کشورهای آفریقایی، بخشی از سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.»
او تأکید کرد: بسیاری از توافق‌های پیشین میان ایران و کشورهای آفریقایی اجرایی نشده‌اند و لازم است با رویکردی فعال و پیگیرانه، این توافقات عملیاتی شوند.
💡 فرصت‌های متقابل؛ ایران چه می‌دهد، آفریقا چه می‌خواهد؟
در حاشیه اجلاس، دیدارهای دوجانبه میان مقامات ایرانی و آفریقایی نیز انجام شد:
وزیر نفت نیجر:
«خواهان همکاری با ایران در حوزه کشاورزی، نفت و انرژی هستیم.»
وزیر تجارت تونس:
«شمال آفریقا با اشتراکات فرهنگی و مذهبی، ظرفیت مهمی برای همکاری با ایران دارد.»
کشورهای آفریقایی به دنبال واردات کالا، خدمات فنی و تخصصی، دانش فنی، انرژی، کشاورزی و زیرساخت هستند؛ حوزه‌هایی که ایران در آن‌ها تجربه قابل توجهی دارد.
💵 تجارت فعلی ایران با آفریقا چقدر است؟
طبق آمار ارائه شده از سوی رئیس اتاق مشترک ایران و آفریقا:
مبادلات تجاری ایران با قاره آفریقا در حال حاضر حدود ۱.۳ میلیارد دلار است.
این رقم در مقایسه با ظرفیت‌های بالقوه موجود بسیار پایین است و پیش‌بینی می‌شود با پیگیری راهبرد جدید دولت، این رقم افزایش چشمگیری داشته باشد.
🧭 هدف‌گذاری جدید؛ از رویداد تا عمل
برگزاری سومین اجلاس همکاری اقتصادی ایران و آفریقا، نشانه‌ای روشن از عزم دولت چهاردهم در مسیر توسعه مناسبات است. در این رویداد:
-
ظرفیت‌های صنعتی، گردشگری و تولیدی ایران معرفی شد.
-
بازارهای گسترده و نیازمندی‌های کشورهای آفریقایی شناسایی شد.
-
تعاملات مستقیم میان شرکت‌های خصوصی، بانک‌ها و سرمایه‌گذاران صورت گرفت.
در صورت تداوم این روند، ایران می‌تواند جایگاه دوم تجاری برخی کشورها در قاره آفریقا را پس از چین به خود اختصاص دهد.
✅ جمع‌بندی
قاره آفریقا با داشتن مزایای ژئوپلتیکی، اقتصادی و جمعیتی، یکی از مقاصد استراتژیک جمهوری اسلامی ایران برای تعاملات آینده به شمار می‌رود. سیاست تعامل متوازن و تنش‌زدایی دولت وفاق ملی، فرصت طلایی برای تبدیل تهران به شریک تجاری مهم کشورهای آفریقایی فراهم کرده است.
همکاری‌های ایران و آفریقا نه‌تنها به توسعه اقتصادی طرفین کمک می‌کند بلکه بستری برای شکل‌گیری نظم جدید بین‌المللی مبتنی بر چندجانبه‌گرایی و هم‌افزایی جنوب-جنوب خواهد بود.
رئیس فدراسیون نابینایان و کم‌بینایان
افزایش اقامتگاه‌های بوم‌گردی در چهارمحال و بختیاری
