گمانه‌زنی‌ها درباره سرمایه‌گذاری احتمالی آمریکا در نزدیکی مرزهای ایران
به گزارش مجله خبری نو به نقل از انتخاب، بندر پسنی واقع در ایالت بلوچستان پاکستان، با یک تحول جدید روبرو شده است. ژنرال عاصم منیر، رئیس ستاد ارتش پاکستان، به ایالات متحده پیشنهاد سرمایه‌گذاری ۱.۲ میلیارد دلاری در این بندر را ارائه کرده است.
به نوشته الجزیره، این اقدام یک تحول مهم در عرصه منطقه‌ای به شمار می‌رود. این پروژه می‌تواند زمینه را برای حضور احتمالی آمریکا در منطقه‌ای با موقعیت راهبردی در دهانه اقیانوس هند و در نزدیکی بندر گوادر فراهم کند؛ بندری که محور اصلی همکاری اقتصادی میان چین و پاکستان است. این موضوع باعث توجه و نگرانی ایران شده و تهران به دقت پیامدهای احتمالی حضور آمریکا بر منافع منطقه‌ای خود را زیر نظر دارد، به‌ویژه در شرایطی که برای تقویت نقش بندر چابهار به عنوان یک مرکز تجاری برای اتصال هند به آسیای مرکزی تلاش می‌کند.
نگرانی‌های راهبردی
پروژه پسنی به عنوان عاملی نگریسته می‌شود که می‌تواند نقشه نفوذ دریایی و تجاری در جنوب آسیا را بازترسیم کرده و به رقابت میان واشنگینگتن، پکن، دهلی‌نو و تهران ابعاد جدیدی ببخشد.
در همین رابطه، یک کارشناس علوم سیاسی توضیح داد که بندر پسنی در میانه ساحل مکران و در یکی از نزدیک‌ترین نقاط قابل توسعه به مرز ایران قرار دارد که از دید تهران، به آن حساسیت ژئوپلیتیکی بالایی می‌بخشد. او در گفت‌وگو با مجله خبری نو افزود که فاصله جغرافیایی این بندر تا مرز ایران حدود ۱۶۰ کیلومتر و تا بندر چابهار نزدیک به ۲۸۰ کیلومتر است که آن را در حوزه نظارت عملیاتی تهران قرار می‌دهد. به همین دلیل، هرگونه حضور احتمالی آمریکا، چه به صورت سرمایه‌گذاری و چه مدیریت لجستیکی، برای ایران یک نگرانی راهبردی خواهد بود.
این کارشناس معتقد است که این تحولات پس از لغو معافیت‌های ویژه بندر چابهار از سوی آمریکا در سپتامبر ۲۰۲۵ رخ می‌دهد. این اقدام ممکن است واشنگتن را به یافتن گزینه‌هایی در سواحل پاکستان تشویق کند تا نفوذ خود را در همسایگی ایران و چین تقویت کرده و پروژه مشترک ایران و هند در چابهار را تحت فشار قرار دهد. با این حال، وی تأکید کرد که موضع ایران هنوز محتاطانه است، زیرا پروژه پسنی نهایی نشده و تهدید در حال حاضر بالقوه است.
پیامدهای احتمالی
به گفته این کارشناس، لغو معافیت‌های آمریکا باعث شده سرمایه‌گذاران بین‌المللی در همکاری با پروژه چابهار محتاط‌تر عمل کنند. در مقابل، حضور احتمالی واشنگتن در پسنی ممکن است رقابت در مسیرهای حمل‌ونقل شمال-جنوب را تشدید کند. با این حال، او یادآور شد که چابهار از مزیت‌های ساختاری برخوردار است، زیرا تنها بندری است که ایران را به شبکه راه‌آهن داخلی و سپس به آسیای مرکزی و روسیه متصل می‌کند. به باور وی، تسریع در تکمیل خط راه‌آهن چابهار-زاهدان و ارائه تضمین‌های سرمایه‌گذاری به شرکای آسیایی می‌تواند موقعیت راهبردی ایران را حفظ کند.
این پروژه همچنین می‌تواند بر اعتماد متقابل ایران و پاکستان تأثیر بگذارد، زیرا روابط تهران و اسلام‌آباد همواره پیچیده بوده است. ایران آگاه است که پاکستان به دنبال ایجاد تعادل میان قدرت‌های بزرگی چون چین، آمریکا و کشورهای حاشیه خلیج فارس است. این کارشناس تأکید کرد که اگر بندر پسنی به یک پایگاه نظامی یا اطلاعاتی برای آمریکا تبدیل شود، این مسئله تأثیر منفی بر روابط دوجانبه خواهد داشت. آنچه برای تهران اهمیت دارد، جلوگیری از نظامی‌سازی سواحل مکران است؛ چرا که ایران این منطقه را باید عرصه‌ای برای همکاری اقتصادی بداند، نه میدان رقابت نظامی. اگر این پروژه صرفاً اقتصادی باقی بماند، ایران واکنش حساسی نشان نخواهد داد.
درک متقابل و راهکارهای ایران
به گفته این کارشناس، واکنش احتمالی ایران در برابر هرگونه حضور آمریکا در پسنی بر سه پایه استوار خواهد بود:
۱. تقویت پروژه چابهار از طریق تسریع در اتصال آن به راه‌آهن و جذب شرکای آسیایی غیرغربی.
۲. گفت‌وگوی راهبردی با پاکستان برای اطمینان از اینکه پسنی به پایگاهی با ماهیت نظامی تبدیل نشود.
۳. تنوع‌بخشی به مشارکت‌های تجاری برای کاهش اثر تحریم‌های آمریکا و فشارهای اقتصادی.
وی افزود که ایران به دنبال رویارویی مستقیم نیست، بلکه هدفش مدیریت خطرات و حفظ برتری ژئواکونومیک خود در سواحل مکران است. پروژه پسنی همچون یک هشدار اولیه است که باید با ابزارهای دیپلماتیک، اقتصادی و ساختاری به آن پاسخ داده شود. این پروژه نه تنها بر ایران، بلکه بر منافع چین نیز تأثیر مستقیم دارد و ممکن است رقابت آمریکا و چین در پاکستان را تشدید کند که این امر می‌تواند به افزایش همکاری ایران و چین در زمینه‌های اقتصادی و امنیتی منجر شود.
از سوی دیگر، یک دیپلمات پیشین ایرانی و کارشناس امور پاکستان معتقد است هرگونه سرمایه‌گذاری خارجی، از جمله از سوی آمریکا، به نفع اسلام‌آباد است، زیرا به توسعه زیرساخت‌ها در ایالت بلوچستان کمک می‌کند. این ایالت با وجود منابع طبیعی فراوان، از ضعف توسعه رنج می‌برد. او در گفت‌وگو با مجله خبری نو توضیح داد که توسعه این منطقه به نفع امنیت تهران است، زیرا گسترش فعالیت‌های اقتصادی می‌تواند به کاهش تحرکات مسلحانه و گرایش‌های تجزیه‌طلبانه کمک کرده و ثبات دو کشور را تقویت نماید.
وی در پایان گفت: روابط تهران و اسلام‌آباد، با وجود رقابت‌های منطقه‌ای، بر پایه درک امنیتی متقابل استوار است و دو طرف می‌دانند که در اقدامات خصمانه راهبردی، هیچ سودی وجود ندارد. از این‌رو، پروژه پسنی در حال حاضر منبع نگرانی عمده‌ای برای ایران محسوب نمی‌شود.
منبع: انتخاب
