چلنگری؛ هنر سنتی گیلان در آستانه فراموشی

به گزارش مجله خبری نو به نقل از خبرگزاری مهر، صنعت چلنگری (آهنگری سنتی) در گیلان، که زمانی صنعتی اصیل و کاربردی بود، با ظهور صنعت نوین به فراموشی سپرده شده است.

این صنعت در گذشته از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بود، اما با به‌روزرسانی امکانات، رو به افول گذاشته است. تلاشگران این عرصه مایل به احیای مجدد آن هستند، اما به‌روزرسانی امکانات و عدم رغبت نسل جوان، این صنعت را با مشکل مواجه کرده است. انتظار می‌رود این صنعت به عنوان میراثی ارزشمند در منطقه حفظ شود.

در گذشته، صنعتگران با عنوان چلنگر یا آهنگر، انواع محصولات مورد نیاز کشاورزی و دامداری مانند داس، چکش و میخ طویله را می‌ساختند.

چلنگری یادگاری از گذشته است و شاید هنوز بتوان در شهرهای کوچک یا روستاهای دور، کارگاه چلنگری و چلنگرانی را یافت که دکان خود را نبسته‌اند. این انگشت‌شمار چلنگران نیازمند پشتیبانی هستند تا هنرشان به نسل امروز منتقل شود.

هویت هر قوم و ملتی ریشه در تاریخ آن دارد و باید از آن به عنوان میراثی گرانبها نگهداری کرد. بی‌توجهی به برخی رشته‌های صنایع دستی و از بین رفتن کاربری آن‌ها، سبب فراموشی بسیاری از این هنرهای اصیل می‌شود.

### محصولاتی که تاریخ مصرف ندارند

در بازار قدیمی کلاچای، صدای چکشی به گوش می‌رسد که آرامش‌بخش است. با دنبال کردن این صدا، به اتاق کوچکی می‌رسید که در آن چلنگری یا همان هنر آهنگری سنتی هنوز زنده است.

در کارگاه کوچک چلنگری موپالمو، هنوز می‌توان نمونه‌هایی از مصنوعات کاربردی این صنعت را دید. محصولاتی که روزی نیاز ضروری کشاورزان و دامداران منطقه بود، اما امروز بیشتر جنبه تزئینی دارند.

هادی یاسور عینی، هنرمند چلنگری در کلاچای، با اشاره به اینکه این هنر را از پدرش آموخته، گفت: چلنگری میراث نیاکان ما است و دیدن هر یک از این دست‌ساخته‌ها، مروری بر تاریخ کهن این سرزمین است. وی افزود: ضروری است در حفظ این سرمایه غنی تلاش بیشتری شود.

یاسور عینی ادامه داد: صنعت چلنگری روزگاری رونق داشت، اما با پیشرفت ابزار مکانیزه کشاورزی و نبود نیاز به استفاده از ابزار سنتی، این صنعت در حال رکود است و نسل جدید نه نیازی به این محصولات دارد و نه رغبتی برای یادگیری این حرفه.

وی گفت: امروزه از این هنر درآمدی حاصل نمی‌شود و فقط از روی علاقه آن را ادامه می‌دهم.

لیلا رئوف، رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری رودسر گفت: این صنعت بخشی از تاریخ و فرهنگ ملموس منطقه است و مهارت آن به صورت موروثی و استاد و شاگردی منتقل می‌شود.

رئوف افزود: تولیدات چلنگری ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد محلی منطقه دارد و تولید ابزار با کیفیت، نقش حیاتی برای کشاورزان داشته است.

رئوف بیان کرد: با صنعتی شدن ابزار کشاورزی، این صنعت در معرض فراموشی قرار گرفت، اما می‌توان در صنعت گردشگری و صنایع دستی، با تولید ادوات کشاورزی کوچک و دکوری دست‌ساز، از این صنعت حمایت کرد.

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری رودسر گفت: تلاش برای حفظ این صنعت به عنوان بخشی از هویت ملی، از وظایف ذاتی است و باید برای ثبت و حفظ آن کوشید.

### حمایت بیمه‌ای انگیزه‌ای برای حفظ این هنر دیرینه

رئوف با اشاره به اینکه اکثر هنرمندان چلنگر در مناطق فومن، ماسوله و املش فعالیت می‌کنند، اضافه کرد: تعداد محدودی نیز در رودسر به این حرفه اشتغال دارند.

وی افزود: با توجه به صنعتی شدن کشاورزی، تولیدات در این حوزه محدود شده است. تحت پوشش قرار دادن بیمه هنرمندان می‌تواند انگیزه‌ای مهم در حفظ این هنر دیرینه باشد.

رئوف اقدامات انجام شده در این زمینه را شامل شناسایی هنرمندان فعال، دعوت از آن‌ها برای دریافت کارت شناسایی، اعطای تسهیلات کم‌بهره، انجام مکاتبات لازم برای تحت پوشش قرار دادن هنرمندان، دعوت از تولیدکنندگان در نمایشگاه‌های صنایع دستی و تشویق جوانان به آموزش رایگان نزد استادکاران این رشته عنوان کرد.

منبع: خبرگزاری مهر