وقتی ورزش هم قربانی «ادایی شدن» می‌شود
به گزارش مجله خبری نو به نقل از خبرگزاری مهر، آگاه نوشت: هرودوت، مورخ یونانی، در آثارش آورده است که ایرانیان از کودکی تا جوانی، سه مهارت اساسی را می‌آموختند: اسب‌سواری، تیراندازی و راستگویی. این نشان می‌دهد ورزش در ایران ریشه‌ای عمیق دارد، اما شکل ورزش در گذشته با امروز تفاوت دارد.
۲۶ مهر در تقویم ایران به عنوان روز ورزش و تربیت بدنی نام‌گذاری شده و از این روز تا ۲ آبان، هفته تربیت بدنی گرامی داشته می‌شود. الگوهای ورزشی در سال‌های اخیر تغییر کرده و تحت تأثیر مصرف‌گرایی، مد و شبکه‌های اجتماعی قرار گرفته‌اند. این تغییرات، ورزش را برای بسیاری دشوار کرده است. بسیاری از افراد که به ورزش علاقه دارند، با دیدن امکانات لوکس در شبکه‌های اجتماعی یا باشگاه‌ها، انگیزه خود را از دست می‌دهند و ورزش را کنار می‌گذارند.
ورزش امروزه تحت تأثیر صنعت و سرمایه‌داری قرار گرفته و از یک فعالیت ساده به نوعی نمایش تبدیل شده است. تهیه لوازم ورزشی گران‌قیمت، هدف اصلی ورزش را تحت‌الشعاع قرار داده است.
شبکه‌های اجتماعی نیز در این موضوع نقش دارند. انتشار تصاویر ورزشی با تجهیزات گران‌قیمت، این تصور را ایجاد می‌کند که برای ورزش کردن باید لوازم خاصی داشت که برای همه قابل تهیه نیست.
تاریخچه ورزش در ایران
ورزش در ایران فراتر از فعالیت بدنی است و در فرهنگ و تاریخ این سرزمین ریشه دارد. از آیین‌های پهلوانی در زورخانه‌ها تا ورزش‌های مدرن امروزی، نگرش مردم به ورزش تغییر کرده است. ورزش در ایران سابقه‌ای چند هزار ساله دارد. در دوران باستان، ایرانیان برای آمادگی جسمی و نظامی، ورزش‌هایی مانند تیراندازی، سوارکاری، کشتی و شمشیرزنی انجام می‌دادند. در اوستا نیز به اهمیت تندرستی اشاره شده است. در دوران هخامنشی و ساسانی، آموزش‌های رزمی بخشی از تربیت شاهزادگان و سپاهیان بود.
ورزش زورخانه‌ای، نمادی از میراث ورزشی ایرانیان است. زورخانه‌ها ترکیبی از ورزش، آیین، موسیقی و اخلاق پهلوانی بودند. پهلوانان الگوهای اخلاقی جامعه محسوب می‌شدند و مفاهیمی چون مروت، جوانمردی و وفاداری در این آیین جای داشت.
در دوران قاجار، با ورود فرهنگ غربی، ورزش‌های جدیدی مانند فوتبال، دوچرخه‌سواری و ژیمناستیک در مدارس معرفی شدند. در این دوره، نخستین زمین‌های ورزشی و باشگاه‌ها به سبک مدرن در تهران و سایر شهرها ساخته شدند.
ورزش در دوران معاصر
در دوره پهلوی اول، دولت تلاش کرد ورزش را به عنوان بخشی از نوسازی کشور مطرح کند. مدارس موظف به برگزاری کلاس‌های ورزش شدند و ساخت استادیوم‌ها آغاز شد. در دهه ۱۳۲۰، فدراسیون‌های ورزشی تأسیس شدند و ایران در سال ۱۳۲۷ در بازی‌های المپیک لندن شرکت کرد.
دهه‌های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ دوران طلایی ورزش ایران بود. حضور قهرمانانی مانند غلامرضا تختی، امامعلی حبیبی و محمود نامجو، جایگاه ایران را در ورزش جهان تثبیت کرد. ورزش‌هایی مانند کشتی، وزنه‌برداری و فوتبال محبوبیت زیادی پیدا کردند. پس از انقلاب اسلامی، ورزش با تغییراتی در ساختار و اهداف مواجه شد. در سال‌های اول، توجه بیشتر به ورزش‌های بومی و رزمی بود، اما از دهه ۱۳۷۰، توسعه ورزش همگانی در دستور کار قرار گرفت. در این دوره، تیم‌های ملی فوتبال و والیبال پیشرفت کردند و زنان نیز در ورزش حضور فعال‌تری داشتند.
تغییر فرهنگ ورزش کردن در جامعه ایران
در دهه‌های اخیر، ورزش به بخشی از زندگی روزمره ایرانیان تبدیل شده است. فرهنگ ورزش تغییر کرده و مفاهیمی مانند سلامت جسم و روان و تناسب اندام جایگزین نگاه سنتی به ورزش شده‌اند. باشگاه‌های بدنسازی، سالن‌های یوگا و پارک‌های ورزشی به بخشی از زندگی شهری تبدیل شده‌اند. توسعه زیرساخت‌های ورزشی و افزایش آگاهی عمومی نقش مهمی در این تغییر داشته‌اند.
با گسترش رسانه‌ها، ورزش به موضوعی جذاب برای مردم تبدیل شد. مسابقات فوتبال و برنامه‌های ورزشی، ذهن و سلیقه مردم را شکل داده‌اند. امروزه بسیاری از جوانان از طریق فضای مجازی با مفاهیم جدیدی چون فیتنس و تغذیه سالم آشنا می‌شوند.
افزایش حضور زنان در ورزش، یکی از مهم‌ترین تحولات فرهنگی در ایران است. امروزه تیم‌های ملی بانوان در رشته‌های مختلف فعال هستند و استقبال از ورزش‌های همگانی در میان زنان افزایش یافته است. در دهه ۱۳۹۰، با افزایش چاقی و بیماری‌های قلبی، نهادهایی مانند وزارت ورزش و شهرداری‌ها برنامه‌هایی برای ترویج ورزش همگانی آغاز کردند.
چالش‌های ورزش در ایران
ورزش در ایران با چالش‌هایی روبرو است:
۱. کمبود زیرساخت‌های مناسب: امکانات ورزشی در بسیاری از شهرهای کوچک کافی نیست.
۲. مسائل اقتصادی: افزایش هزینه‌ها باعث شده ورزش در سبد هزینه خانوارها جایگاه ثابتی نداشته باشد.
۳. ضعف در تربیت بدنی مدارس: ساعات ورزش در مدارس محدود و ناکارآمد است.
۴. تجاری‌سازی ورزش: بخشی از فرهنگ ورزش به سمت ظاهرگرایی گرایش یافته است.
ورزش و هویت ملی
ورزش در ایران همواره ابزاری برای تقویت هویت ملی بوده است. پیروزی تیم ملی فوتبال یا موفقیت کشتی‌گیران، احساس غرور ملی را در مردم ایجاد می‌کند. ورزشکاران محبوب، نمادهای اخلاق و امید هستند. محبوبیت غلامرضا تختی، نمونه‌ای از این پیوند میان ورزش و اخلاق است.
آینده ورزش در ایران
آینده ورزش در ایران با گسترش شهرنشینی و فناوری در حال تغییر است. استفاده از اپلیکیشن‌های ورزشی و تمرین‌های آنلاین بیشتر می‌شود. نسل جدیدی از مربیان و باشگاه‌ها در حال شکل‌دادن به شیوه‌ای تازه از ورزش هستند. توسعه ورزش زنان و افزایش آموزش‌های تخصصی می‌تواند ایران را به یکی از قدرت‌های نوظهور در زمینه ورزش تبدیل کند.
منبع: خبرگزاری مهر
