گالری‌ها تمایلی به برگزاری نمایشگاه خوشنویسی ندارند؛ معضل نبود زیرساخت
به گزارش وبسایت مجله خبری نو، علیرضا زندی هنرمند خوشنویس و عضو انجمن خوشنویسان ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد سبک شخصی‌اش در این هنر و اینکه چقدر در این سبک نوآوری دارد، توضیح داد:
در بین شیوه‌های مختلف هنر خوشنویسی، من خط شکسته را برگزیدم که به بهانه سرعت در نوشتن، به همت مرتضی قلیخان شاملو ابداع شد و سپس به‌دست والای محمد شفیع حسینی، ملقب به شفیعا ترویج پیدا کرد و در نهایت توسط نابغه بی‌بدیل درویش عبدالمجید طالقانی به اوج کمال و زیبایی رسید. این هنر قریب نیم قرن بعد از سید گلستانه، به دلیل بی‌توجهی مدیران فرهنگی هنری از چرخه ارتباطات فرهنگی دور افتاد، تا اینکه در دوران معاصر در سال‌های ۵۲-۱۳۵۱ به همت شادروان خسرو زعیمی مدیر وقت انجمن خوشنویسان ایران، دوباره تعلیم و آموزش آن از سرگرفته شد و به همت اساتیدی همچون یدالله کابلی خوانساری به عرصه رسید و حیاتی دوباره گرفت.
وی همچنین افزود: خط شکسته در بدو پیدایش به‌طور کلی در پاسخ به نیاز سرعت در نوشتن پدیدار شد و با رها شدن قوس‌ها و سایش و حذف دندانه‌ها و همچنین پیوستگی اتصالات حروف و کلمات در خط نستعلیق به‌وجود آمد. سرعت در نوشتن اولین وجه تمایز این شیوه با دیگر شیوه‌هاست که به واسطه رهایی و روان شدن آن، منشا بروز نبوغ و خلاقیت‌های فراوانی شد و ناخوانا بودن آن را نیز در پی داشت.
زندی تاکید کرد: توفیق و ارتقای هنرمند تنها در خلاقیت، فردیت و تشخص هنری اوست و تقلید و تکرار مدام امری عبث است. اهمیت و ارزشمندی این شیوه به نوبه خود ایرانی‌ترین خط کشورمان در ترکیب‌بندی و طراحی صفحه است، چرا که به دلیل پیچش‌ها و تغییر در تنوع بسیار، کلیات ترکیب آن نیز رنگ و بویی تازه و تازه تر به خود می‌گیرد.
وی همچنین افزود: در گذشته در صفحه آرایی و ترکیب بندی عمدتاً از اقلام ریز و غالباً از یک دانگ قلم استفاده می‌کردند در حالی‌که شکسته نویسان امروزی ترکیبی از اقلام مختلف از غبار تا جلی و شش دانگ را در یک صفحه ترکیب می‌کنند و این در هم تنیدگی در این شیوه به هر قطعه‌ای فرم و فضا و ترکیبی خاص می‌دهد و شاید عمده‌ترین تحولی که در خط今天 و در صفحه آرایی خط شکسته پدید آمده، همین تنوع و تازگی است در حالی‌که دیگر شیوه‌ها همچنان از فرم و فضای قدیمی خود پیروی می‌کنند و دست خوشنویس برای اجرای خلاقیت‌ها به نسبت خط شکسته بسته مانده است.
زندی در ادامه گفت: معتقدم توفیق و ارتقای هنرمند تنها در خلاقیت، فردیت و تشخص هنری اوست و تقلید و تکرار مدام امری عبث است. وقتی آثار یدالله کابلی و نمایشنامه‌ای از بهرام بیضایی را تماشا می‌کنید به وضوح امضای صاحب اثر را بر اثر هنری خواهید دید؛ من نیز همیشه تلاش داشتم که در خلق اثر مقلد نباشم و این تصمیم شامل انتخاب شعر، ترکیب بندی و فضاسازی در ساختار قدمایی و معاصر است.
وی همچنین افزود: خلاقیت و نوآوری در هر ژانری در درجه اول نیاز به دانش و تجربه کافی دارد. دانش همان سیر آکادمیک و اصولی سلسله مراتبی در شعب انجمن خوشنویسان ایران است و تجربه هم شامل تمرین و ممارست بسیار در این هنر است که سلوک در آن قابل قیاس با هیچ هنر دیگری نیست.
زندی همچنین به ارزیابی خوشنویسی و جایگاه آن در دانشگاه‌های کشور اشاره کرد و گفت: خوشنویسی را می‌توان شاخص‌ترین هنر در پهنه سرزمین‌های اسلامی و به مثابه زبان هنری مشترک برای تمامی مسلمانان دانست. این هنر همواره برای مسلمانان ارزش ویژه داشته است، چرا که در بنیاد، آن را هنر تجسم کلام وحی می‌دانسته‌اند و نگاهی ویژه و قدسی به واسطه نگارش قرآن داشته‌اند.
وی همچنین افزود: ماهیت اقتضای این جایگاه آن است که اقتصاد هنرمندان خوشنویس نه تنها به واسطه کتابت متون دینی و وجود اشعار و متون فرهنگ غنی چندین هزار ساله کشورمان در وضعیت مطلوبی باشد، خوشنویسان باید بدون هیچ دغدغه و ملالی به خلق آثار بدیع و نگارش متون جدید بپردازند، در حالی‌که سال‌هاست چنین نیست و نگاه مدیران و مسئولان فرهنگی مملکت به مراتب نازل‌تر از گذشته می‌شود.
زندی در ادامه درباره کم توجهی به هنر خوشنویسی و جایگاه آن در دانشگاه‌های کشور گفت: خوشنویسی را می‌توان شاخص‌ترین هنر در پهنه سرزمین‌های اسلامی و به مثابه زبان هنری مشترک برای تمامی مسلمانان دانست. این هنر همواره برای مسلمانان ارزش ویژه داشته است، چرا که در بنیاد، آن را هنر تجسم کلام وحی می‌دانسته‌اند و نگاهی ویژه و قدسی به واسطه نگارش قرآن داشته‌اند.
زندی همچنین افزود: خوشنویسی را باید در کنار دیگر هنرها قرار داد و به آن اهمیت داد تا بتواند رشد و بالندگی خود را در کشور به دست آورد. همچنین تاکید کرد که باید تلاش‌هایی برای پرورش و ارتقای این هنر در کشور انجام شود.
زندی همچنین درباره نقاشی خط و اینکه اساتید خوشنویسی و انجمن خوشنویسان ایران آن را جزئی از نقاشی می‌دانند، توضیح داد: در ابتدا باید به این ۲ مقوله و تفاوت‌های آنها پرداخت. هنر خوشنویسی، نگارش حروف و کلمات به شکلی زیبا و هنرمندانه بوده و با قدمتی دیرینه، همواره مورد توجه و احترام بوده است. در مقابل، نقاشی‌خط، هنری نوظهور است که خاستگاه آن از مکتب سقاخانه است و از پیشگامان این تکنیک باید از رضا مافی نام برد که از ترکیب خوشنویسی و نقاشی خلق می‌شود.
زندی در ادامه افزود: خوشنویسان ایرانی با استفاده از این هنر، شاهکارهایی می‌آفرینند که همچنان در جهان هنر به عنوان آثاری بی‌نظیر شناخته می‌شود. از سوی دیگر، نقاشی خط به دلیل آزادی بیشتر در سبک و استفاده از رنگ‌های متنوع، محبوبیت بسیاری در عرصه‌های مدرن هنری پیدا کرده است.
زندی همچنین تاکید کرد: اگر حمایت دولت و بخش خصوصی از هنرهای اصیل ایرانی بماند، خوشنویسی و نقاشی خط می‌توانند به عنوان دو هنر همدم، در کنار هم وجود داشته باشند و به یکدیگر الهام ببخشند. اما اگر چنین حمایت وجود نداشته باشد، این دو هنر به مثابه رقیب خواهند بود.
زندی در پایان گفت: امیدوارم زمانی فرا برسد که دولت با برنامه‌ریزی خوب بتواند قدرت خرید مردم را بالا ببرد تا هر ایرانی بتواند یک اثر هنری با ارزش در خانه خود داشته باشد. هر اثری جایگاه و ارزش خود را دارد که باید آن را با آموزش و معرفی، توسعه و گسترش بدهیم.
منبع: (مهرنیوز)
