معادله پیچیده ایران میان بلندپروازی صادراتی و کسری 350 میلیون مترمکعبی گاز!

به گزارش وبسایت مجله خبری نو، ایران با وجود در اختیار داشتن 21 درصد ذخایر گاز جهان، همچنان با ناترازی شدید گاز و افت فشار در میدان پارس جنوبی روبه‌روست. با این حال در جریان حضور ایران در مجمع کشورهای صادرکنندگان گاز و انتخاب ایران به عنوان رئیس هیات‌های اجرایی، از ضرورت افزایش تولید گاز در جهان و دستیابی به سهم 30 درصدی گاز در سبد انرژی جهان تا سال 2050 سخن به میان آورده شد. اما ایران کجای این معادلات قرار دارد؟

ایران به لحاظ دارا بودن ذخایر گازی، دومین رتبه در جهان را داراست. با این حال سال‌های اخیر کسری گاز در کشور به قدری بالا بوده است که بالاجبار بسیاری از صنایع به خاموشی رفته‌اند و صنایع وابسته به گاز مانند پتروشیمی از متضرران بزرگ کسری گاز بوده‌اند. موضوع صادرات گاز در جهان یکی از موضوعاتی است که حتی درگیری سیاسی میان کشورها به‌وجود آورده است. با توجه به اهمیت صادرات گاز از منظر نقش‌آفرینی در فضای ژئوپلیتیکی منطقه بسیار حیاتی است.

محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، در نشست اخیر مجمع کشورهای صادرکننده گاز با اشاره به نقش راهبردی گاز طبیعی در تامین امنیت انرژی جهان اظهار کرد: «رویکرد اعضای مجمع باید عرضه بیشتر گاز طبیعی به بازارهای جهانی با هدف دستیابی به سهم ۳۰ درصدی گاز در سبد انرژی جهان تا سال ۲۰۵۰ باشد.» او افزود: «باوجود تشدید تحریم‌ها ما مصمم هستیم با بهره‌گیری از توانمندی‌های داخلی و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، اجرای برنامه‌های افزایش تولید گاز طبیعی و ارتقای کارایی انرژی را تداوم دهیم.»

ایران با در اختیار داشتن بیش از ۱۲۰۰ تریلیون فوت مکعب ذخایر درجای گاز طبیعی – معادل حدود 21 درصد از کل ذخایر جهان – پس از روسیه در رتبه دوم جهانی قرار دارد. با این حال، از میان بیش از ۴۰ میدان گازی شناسایی‌شده در کشور، تنها تعداد محدودی از جمله پارس جنوبی، کیش، تابناک، کنگان و خانگیران در حال تولید هستند. بسیاری از دیگر میادین گازی کشور یا در مرحله مطالعه باقی مانده‌اند یا توسعه آنها به‌دلیل تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های فناوری و ضعف سرمایه‌گذاری متوقف شده است.

ایران که خود را یکی از کشورهای صادرکننده گاز می‌نامد، از تامین گاز داخلی خود نیز ناتوان است. هرساله کشور در فصل زمستان با کسری 300 تا 350 میلیون مترمکعبی گاز مواجه است که بار عمده آن بر دوش میدان گازی پارس جنوبی است.

میدان مشترک پارس جنوبی به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع گازی ایران، نقش اصلی در تامین گاز مصرفی کشور دارد. اما این میدان اکنون وارد نیمه دوم عمر بهره‌برداری خود شده و پدیده افت فشار در مخازن آن، به معضلی جدی تبدیل شده است. تداوم این روند می‌تواند ظرفیت برداشت را به‌شدت کاهش دهد و تامین گاز در زمستان را با بحران مواجه کند. بخش قطری این میدان با اجرای گسترده پروژه‌های فشارافزایی، برداشت خود را افزایش داده است.

در صورت تعلل ایران در اجرای پروژه‌های مشابه، بخشی از گاز بخش ایرانی ممکن است به دلیل اختلاف فشار مخزن به سمت قطر مهاجرت کند؛ موضوعی که علاوه بر آسیب به امنیت انرژی داخلی، منافع ملی را نیز به خطر می‌اندازد. در چنین شرایطی که موضوع فشارافزایی پارس جنوبی اهمیت فراوانی دارد، بیش از هفت ماه از انعقاد قرارداد فشارافزایی گذشته، اما هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.

قرارداد فشارافزایی پارس جنوبی روی کاغذ ماند. با این حال، پس از گذشت نزدیک به یک سال، گزارش شفاهی از پیشرفت اجرایی پروژه منتشر نشده است. محمد بهرامی سیف‌آبادی، نائب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: «روند فشارافزایی شروع شده است، اما روند استاندارد و مطلوبی که باید باشد را فعلا ندارد.»

بر اساس این گزارش، ایران تحریم است و تجهیزاتی که در اختیار کشورهای عربی همسایه ایران قرار می‌گیرد