آیا بازی کامپیوتری خشن، می‌تواند عامل خشونت باشد؟/فواید بازی دیجیتال
به گزارش وبسایت مجله خبری نو، بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی در زندگی کودکان و نوجوانان نقش مهمی دارند و این بازی‌ها می‌توانند به طور مثبت یا منفی بر رفتار و شخصیت آن‌ها تأثیر بگذارند.
بحث پیرامون نقش بازی‌های رایانه‌ای و ویدئویی خشونت‌آمیز در افزایش خشونت رفتاری و بزهکاری کودکان و نوجوانان یک مسئله چندوجهی و پیچیده است که نیازمند درکی فراتر از یک رابطه ساده علت و معلولی است. این بازی‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد تعاملی، گرافیک پیشرفته و مکانیک‌های جذاب، بخش عمده‌ای از زمان این قشر را به خود اختصاص داده‌اند و نگرانی‌های جدی را مطرح کرده‌اند.
مکانیسم‌های تأثیرگذاری بر پرخاشگری و تمایز با خشونت مجرمانه، اثرات بازی‌های ویدئویی خشن بر رفتار، از طریق مکانیسم‌های شناختی، هیجانی و اجتماعی عمل می‌کند. تحلیل دقیق علمی نشان می‌دهد که این بازی‌ها تأثیر قوی‌تری بر پرخاشگری (شامل افکار و رفتارهای تهاجمی کوچک) دارند تا اعمال خشونت‌آمیز شدید و بزهکارانه. شواهد علمی قابل توجهی، ارتباط مثبتی بین قرارگیری مکرر در معرض آن و افزایش پرخاشگری را تأیید می‌کنند.
این تأثیر از طریق چندین کانال اعمال می‌شود. اول، یادگیری اجتماعی و تقویتی؛ بازیکنان با تکرار اعمال تهاجمی برای رسیدن به هدف و دریافت پاداش (امتیاز)، این رفتارها را به عنوان یک الگوی حل مسئله یاد می‌گیرند و تقویت می‌کنند. دوم، حساسیت‌زدایی هیجانی؛ مواجهه مکرر با صحنه‌های گرافیکی خشونت‌آمیز، حساسیت فیزیولوژیکی و هیجانی فرد را نسبت به خشونت واقعی کاهش داده و بازدارندگی اخلاقی در برابر پرخاشگری را تضعیف می‌کند. سوم، افزایش طرح‌واره‌های شناختی پرخاشگرانه؛ تکرار خشونت در بازی‌ها، طرح‌واره‌های ذهنی خصمانه را فعال و تقویت می‌کند، که باعث می‌شود فرد موقعیت‌های مبهم اجتماعی را با خصومت بیشتری تفسیر کند و احتمال واکنش پرخاشگرانه افزایش یابد.
در مقابل، محققان تأکید دارند که با وجود ارتباط با پرخاشگری، هیچ مدرک محکم و انکارناپذیری مبنی بر وجود یک رابطه علی مستقیم، قوی یا قاطع بین انجام بازی‌های ویدئویی خشن و اقدامات خشونت‌آمیز جدی و بزهکارانه (مانند جنایت یا تیراندازی‌های دسته‌جمعی) در دنیای واقعی وجود ندارد.
خشونت شدید و بزهکاری، پدیده‌هایی چندعاملی هستند که عمدتاً توسط مجموعه‌ای از عوامل خطر زمینه‌ای مانند سابقه خانوادگی خشونت، اختلالات روانی، فقر، محیط نامناسب اجتماعی و طرد شدگی از سوی همسالان شکل می‌گیرند. در این بستر، بازی‌های ویدئویی خشن نمی‌توانند عامل اصلی باشند، بلکه صرفاً ممکن است به عنوان یک عامل خطر جزئی در کنار سایر عوامل عمل کنند و تمرکز بیش از حد بر آن‌ها می‌تواند باعث انحراف توجه از عوامل ریشه‌ای مهم‌تر شود.
راهکارهای عینی و مدیریت فعال والدین برای کاهش اثرات منفی، شامل تعیین محدودیت زمانی مشخص، انتخاب هوشمندانه محتوا، ترویج بازی‌های مشارکتی و فکری، تشویق فعالیت‌های اجتماعی و هنری، گفتگوی فعال و واسطه‌گری رسانه‌ای و تمرکز بر الگوهای رفتاری مثبت در خانه، برای والدین نقش حیاتی در کاهش تأثیرات منفی و ارتقا اثرات مثبت ایفا می‌کند.
بازی‌های رایانه‌ای، که امروزه به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی کودکان، نوجوانان و حتی بزرگسالان تبدیل شده‌اند، اغلب با برچسب‌هایی چون اعتیاد یا خشونت شناخته می‌شوند. با این حال، شواهد علمی گسترده نشان می‌دهد که استفاده متعادل و هوشمندانه از این بازی‌ها، به ویژه انواع آموزشی، استراتژیک و معمایی، نه تنها مضر نیست، بلکه می‌تواند فواید چشمگیر و ماندگاری را برای توسعه شناختی، هیجانی، اجتماعی و حتی حرفه‌ای فرد به همراه داشته باشد.
منبع: مهرنیوز
