همه نکات کاربردی درباره اسهال در کودکان

همه نکات کاربردی درباره اسهال در کودکان

اسهال یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی در کودکان است که با دفع مدفوع آبکی یا شل همراه است. این مشکل می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و در صورت عدم درمان مناسب، منجر به کم‌آبی بدن شود.

علل اسهال در کودکان

• عفونت‌های ویروسی: شایع‌ترین علت اسهال در کودکان است و اغلب توسط ویروس‌هایی مانند روتاویروس و آدنوویروس ایجاد می‌شود.
• عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌هایی مانند سالمونلا، شیگلا و اشرشیا کلی می‌توانند باعث اسهال شوند.
• عفونت‌های انگلی: انگل‌هایی مانند ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم می‌توانند باعث اسهال طولانی مدت شوند.
• تغییرات در رژیم غذایی: تغییر ناگهانی در رژیم غذایی، حساسیت غذایی یا عدم تحمل لاکتوز می‌تواند باعث اسهال شود.
• داروها: برخی داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به عنوان عارضه جانبی، باعث اسهال شوند.
• بیماری‌های التهابی روده: بیماری‌های مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو می‌توانند باعث اسهال مزمن شوند.

علائم اسهال در کودکان

• دفع مدفوع آبکی یا شل
• افزایش دفعات مدفوع
• درد شکم
• تب
• تهوع و استفراغ
• کاهش اشتها
• بی‌حالی و خستگی

پیشگیری از اسهال در کودکان

• شستن دست‌ها: شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون، به خصوص قبل از غذا خوردن و بعد از دستشویی رفتن، از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از اسهال است.
• پخت کامل غذا: اطمینان حاصل کنید که غذا به طور کامل پخته شده است.
• مصرف آب سالم: از مصرف آب سالم و تصفیه شده اطمینان حاصل کنید.
• شستن میوه‌ها و سبزیجات: قبل از مصرف، میوه‌ها و سبزیجات را به خوبی بشویید.
• واکسیناسیون: واکسن روتاویروس می‌تواند از بسیاری از موارد اسهال ناشی از این ویروس جلوگیری کند.

درمان اسهال در کودکان

• جایگزینی مایعات از دست رفته: مهم‌ترین بخش درمان اسهال، جایگزینی مایعات از دست رفته است. محلول‌های خوراکی ORS (Oral Rehydration Solution) بهترین گزینه برای این منظور هستند.
• رژیم غذایی مناسب: در طول دوره اسهال، از مصرف غذاهای چرب، شیرین و فیبری خودداری کرده و به کودک غذاهای سبک و قابل هضم مانند برنج آب‌پز، موز پخته و مرغ آب‌پز بدهید.
• داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها یا داروهای ضد اسهال را تجویز کند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر کودک علائم کم‌آبی مانند خشکی دهان، کاهش ادرار، فرورفتگی چشم‌ها، بی‌حالی شدید و تب بالا داشته باشد.
• اگر اسهال با خون یا مخاط همراه باشد.
• اگر اسهال طولانی مدت باشد و به درمان‌های خانگی پاسخ ندهد.
• اگر کودک زیر یک سال باشد.

کم‌آبی در کودکان

کم‌آبی یکی از جدی‌ترین عوارض اسهال در کودکان است. زمانی که کودک به دلیل اسهال مایعات بدن خود را از دست می‌دهد، بدن نمی‌تواند به درستی کار کند و ممکن است به مشکلات جدی مانند شوک منجر شود.

علائم کم‌آبی در کودکان:

• خشکی دهان و لب‌ها
• کاهش ادرار یا ادرار تیره رنگ
• فرورفتگی چشم‌ها
• بی‌حالی و خواب آلودگی
• تحریک پذیری
• پوست خشک و چروکیده
• کاهش وزن

اهمیت جایگزینی مایعات: جایگزینی سریع مایعات از دست رفته در اسرع وقت بسیار مهم است. بهترین راه برای این کار استفاده از محلول‌های خوراکی ORS (Oral Rehydration Solution) است. این محلول‌ها حاوی تعادلی از آب، نمک و قند هستند که به بدن کمک می‌کنند تا مایعات و املاح از دست رفته را جذب کند.

تغذیه کودکان مبتلا به اسهال

تغذیه مناسب در دوران اسهال به همان اندازه جایگزینی مایعات اهمیت دارد. یک رژیم غذایی مناسب به بهبود سریع‌تر کودک و جلوگیری از سوء تغذیه کمک می‌کند.

نکات مهم در تغذیه کودکان مبتلا به اسهال:

• شروع با مایعات: در ابتدا، به کودک مایعات شفاف مانند محلول ORS، آب برنج، آب سیب و آبمیوه‌های بدون قند بدهید.
• تغذیه مکرر و کم حجم: به جای دادن وعده‌های غذایی بزرگ، به کودک وعده‌های کوچک و مکرر بدهید.
• غذاهای سبک: غذاهای سبک و قابل هضم مانند برنج آب‌پز، موز پخته، سیب زمینی پخته و مرغ آب‌پز را در رژیم غذایی کودک بگنجانید.
• غذاهای غنی از پتاسیم: موز، سیب زمینی، کشمش و آووکادو منابع خوبی از پتاسیم هستند که در دوران اسهال از دست می‌روند.
• اجتناب از غذاهای نفاخ: از مصرف غذاهای نفاخ مانند لبنیات، سبزیجات خام، غذاهای چرب و شیرین خودداری کنید.
• پرهیز از غذاهای جامد: تا زمانی که اسهال کودک بهتر نشود، از دادن غذاهای جامد و سفت خودداری کنید.

نمونه‌ای از یک برنامه غذایی برای کودک مبتلا به اسهال:

• صبحانه: آب برنج، موز له شده
• ناهار: سوپ مرغ ساده، برنج آب‌پز
• شام: سیب زمینی پخته، مرغ آب‌پز
• میان وعده: محلول ORS، موز له شده، آب سیب

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

• اگر کودک علائم کم‌آبی شدید داشته باشد.
• اگر اسهال با خون یا مخاط همراه باشد.
• اگر اسهال طولانی مدت باشد و به درمان‌های خانگی پاسخ ندهد.
• اگر کودک زیر یک سال باشد.

کلام آخر

اسهال در کودکان، یک مشکل شایع گوارشی است که دلایل مختلفی از جمله عفونت‌های ویروسی، باکتریایی و انگلی دارد. این مشکل اگرچه اغلب خود به خود بهبود می‌یابد، اما در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند منجر به کم‌آبی بدن شود که عواقب جدی برای کودک به دنبال دارد.به طور خلاصه، اسهال در کودکان یک مشکل قابل پیشگیری و درمان است. با رعایت بهداشت و تغذیه مناسب و مراجعه به موقع به پزشک، می‌توان از عوارض جدی آن جلوگیری کرد.