بازآفرینی شهری بجنورد؛ راهی طولانی با گام‌های لاک‌پشتی 🏙️
بجنورد، قلب خراسان شمالی، امروز زخمی از بی‌توجهی به محله‌های فرسوده خود بر سینه دارد. شهری که ۳۰ درصد جمعیت آن در حاشیه‌ها و سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند؛ جایی که واژه «رفاه شهری» تنها در کتاب‌ها معنا دارد. بازآفرینی شهری بجنورد به یک مطالبه جدی مردمی تبدیل شده، اما با روندی کند و چالش‌های متعدد دست و پنجه نرم می‌کند.
وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی بجنورد 📍
طبق آمارها، وسعت سکونتگاه‌های غیررسمی بجنورد حدود ۵۲۴ هکتار است که ۱۶ درصد از مساحت کل شهر را شامل می‌شود. این مناطق محل زندگی بیش از ۷۰ هزار نفر از شهروندان هستند که از حداقل امکانات شهری بی‌بهره‌اند.
ویژگی‌های سکونتگاه‌های غیررسمی بجنورد:
-
نبود زیرساخت‌های استاندارد (آب، برق، فاضلاب)
-
کوچه‌های خاکی و گل‌آلود در زمان بارندگی
-
خانه‌های فرسوده و غیرمقاوم در برابر زلزله
-
کمبود خدمات بهداشتی، آموزشی و رفاهی
این شرایط موجب شده که حاشیه‌نشینی به یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی و شهری بجنورد تبدیل شود.
چرا بازآفرینی شهری بجنورد با کندی پیش می‌رود؟ 🚧
کارشناسان دلایل متعددی برای کندی روند بازآفرینی شهری بجنورد مطرح می‌کنند:
| عامل | توضیحات |
|---|---|
| نبود هماهنگی بین دستگاه‌های اجرایی | اختلاف نظرها و ناهماهنگی در اجرای طرح‌ها |
| کمبود اعتبار | نیاز به ۲۵۰ میلیارد ریال برای تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام |
| وام‌های گران‌قیمت | کارمزد ۲۳ درصدی تسهیلات نوسازی |
| مشارکت محدود مردمی | به دلیل نبود بسته‌های حمایتی کافی |
سکونتگاه‌های غیررسمی؛ پناهگاه‌های بی‌دفاع 🏚️
در سکونتگاه‌های غیررسمی بجنورد، خانه‌ها بدون مجوز و نظارت ساخته شده‌اند و در برابر بلایای طبیعی بسیار آسیب‌پذیرند. زلزله‌ای کوچک می‌تواند فاجعه‌ای بزرگ در این مناطق رقم بزند. به همین دلیل، بازآفرینی این مناطق صرفاً یک پروژه عمرانی نیست، بلکه نجات جان هزاران انسان است.
اعتبارات ناکافی و طرح‌های نیمه‌تمام 💸
🔹 احمد مقدمی، مشاور شهردار بجنورد، اعلام کرده است:
“برای تکمیل ۶ پروژه نیمه‌تمام بازآفرینی به ۲۵۰ میلیارد ریال نیاز داریم.”
محلاتی چون:
-
جوادیه
-
باقرخان
-
صادقیه
-
تصفیه‌خانه
چشم انتظار تکمیل پروژه‌هایی هستند که می‌تواند کیفیت زندگی مردم را بهبود بخشد. با این حال، تخصیص سالانه تنها ۱۳۵ میلیارد ریال پاسخگوی این نیاز عظیم نیست.
بسته‌های تشویقی؛ گامی کوچک به سوی تحول 📜
برای ترغیب مردم به نوسازی خانه‌های فرسوده، شهرداری بجنورد اقدام به صدور ۲۵۴ پروانه ساختمانی در محلات هدف کرده است. همچنین بسته‌های تشویقی با تخفیف‌های ویژه ارائه شده است. با این وجود، راه طولانی و سختی در پیش است و نیاز به سیاست‌های حمایتی مؤثرتری وجود دارد.
وام‌های گران؛ مانعی بزرگ در مسیر نوسازی 🏦
🔹 هدی اکبرزاده، رئیس اداره برنامه‌ریزی و بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی، می‌گوید:
“سال ۱۴۰۳ حدود ۳۰۹ میلیارد ریال تسهیلات برای نوسازی پرداخت شده، اما وام‌های با بهره ۲۳ درصد عملاً غیرقابل استفاده برای اقشار کم‌درآمد است.”
در واقع، مردم مناطق حاشیه‌ای توانایی بازپرداخت وام‌های سنگین را ندارند و این مسئله یکی از اصلی‌ترین موانع نوسازی بافت‌های فرسوده است.
راهکارهای پیشنهادی برای تسریع بازآفرینی شهری بجنورد 🚀
برای عبور از وضعیت فعلی، چند راهکار کلیدی پیشنهاد می‌شود:
✅ تخصیص اعتبارات ویژه و پایدار به پروژه‌های بازآفرینی
✅ تسهیل وام‌های نوسازی با کارمزدهای کمتر از ۵ درصد
✅ ایجاد نهاد هماهنگ‌کننده بین دستگاه‌های اجرایی
✅ ارتقاء مشارکت اجتماعی و جلب اعتماد عمومی
✅ حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های نوسازی
نقش مردم در بازآفرینی؛ قلب تپنده تحول 🤝
بازآفرینی شهری بدون مشارکت مردم غیرممکن است. مردم بجنورد نشان داده‌اند که به شهر خود عشق می‌ورزند و مایل به همکاری هستند، اما باید زیرساخت‌های لازم برای حمایت از آن‌ها فراهم شود.
🔹 مهم‌ترین نیازهای مردم:
-
بسته‌های حمایتی کارآمد
-
وام‌های کم‌بهره
-
مشاوره‌های فنی و حقوقی رایگان
-
حضور مؤثر سازمان‌های مردم‌نهاد
آیا آینده‌ای روشن برای بجنورد در راه است؟ 🌟
با توجه به پتانسیل‌های انسانی، جغرافیایی و اجتماعی بجنورد، اگر بازآفرینی شهری به طور جدی در دستور کار قرار گیرد، می‌توان آینده‌ای روشن برای این شهر متصور شد. بجنورد می‌تواند الگویی موفق در بازآفرینی سکونتگاه‌های غیررسمی در سطح کشور باشد.
سوالات متداول درباره بازآفرینی شهری بجنورد ❓
۱. وسعت سکونتگاه‌های غیررسمی بجنورد چقدر است؟
حدود ۵۲۴ هکتار که ۱۶ درصد از مساحت شهر را شامل می‌شود.
۲. چه مقدار اعتبار برای تکمیل پروژه‌های بازآفرینی لازم است؟
حدود ۲۵۰ میلیارد ریال برای ۶ پروژه نیمه‌تمام نیاز است.
۳. مهم‌ترین مانع در روند بازآفرینی شهری بجنورد چیست؟
کمبود اعتبارات پایدار و وام‌های گران‌قیمت مهم‌ترین موانع هستند.
۴. نقش مردم در بازآفرینی شهری چیست؟
مشارکت مردمی قلب تپنده بازآفرینی است و بدون همکاری مردم، موفقیت طرح‌ها ممکن نیست.
۵. چه تسهیلاتی برای نوسازی محله‌های فرسوده ارائه شده است؟
وام‌های نوسازی با نرخ بهره ۲۳ درصد و بسته‌های تشویقی شامل تخفیف‌های پروانه ساختمانی ارائه شده‌اند.
جمع‌بندی ✍️
بازآفرینی شهری بجنورد امروز یک ضرورت انکارناپذیر است. روند لاک‌پشتی باید جای خود را به گام‌های استوار و سریع بدهد. تنها با اتحاد دستگاه‌های اجرایی، حمایت جدی از مردم و تأمین اعتبارات لازم می‌توان به رؤیای شهری آباد، ایمن و رفاه‌محور برای بجنورد دست یافت. آینده‌ای که سزاوار مردم خونگرم این دیار است.
