💸 پشت پرده تخلیه اوراق بهادار آمریکا از خزانه چین؛ چراغ‌خاموش در مسیر حذف دلار
در حالی‌که جهان به سوی تحولات ژئو‌اقتصادی بزرگ در حال حرکت است، یکی از تغییرات زیرپوستی اما بسیار مهم، کاهش تدریجی سرمایه‌گذاری چین در اوراق قرضه آمریکا است. اقدامی که بسیاری از تحلیل‌گران آن را گامی هوشمندانه و هدفمند در مسیر کاهش وابستگی به دلار آمریکا و جهانی‌سازی یوآن ارزیابی می‌کنند.
🌍 دلار، یکه‌تاز دیرینه در تجارت جهانی
برای دهه‌ها، دلار آمریکا جایگاه بی‌رقیب در معاملات جهانی داشته و کشورهای زیادی ذخایر ارزی خود را به دلار نگهداری کرده‌اند. اما رویکرد جدید چین نشان‌دهنده افول آرام و تدریجی این هژمونی ارزی است.
🧠 نگاه استراتژیک چین به حذف تدریجی دلار
«الِسدر مک‌لئود»، اقتصاددان سرشناس اسکاتلندی، معتقد است که چین با نگاهی بلندمدت و راهبردی، در حال حرکت به سوی کنار گذاشتن کامل دلار از ساختار مالی خود است. او می‌گوید:
«نوسانات سرمایه‌گذاری چین در اوراق خزانه‌داری آمریکا ظاهری است؛ واقعیت آن است که پکن با چراغ خاموش به دنبال حذف وابستگی به دلار است.»
📉 روند کاهش اوراق قرضه آمریکا توسط چین
بر اساس گزارش‌های منابع مالی جهانی، چین در چند سال گذشته بخش زیادی از اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا را فروخته یا نگهداری آن را متوقف کرده است. در حال حاضر، ارزش این اوراق در پایین‌ترین سطح خود در بیش از ۱۲ سال گذشته قرار دارد.
| سال | حجم اوراق قرضه آمریکا تحت مالکیت چین (میلیارد دلار) |
|---|---|
| ۲۰۱۸ | ۱,۱۸۰ |
| ۲۰۲۰ | ۱,۰۶۰ |
| ۲۰۲۳ | ۸۷۰ |
| ۲۰۲۴ | ۷۷۰ (برآوردی) |
🏦 یوآن؛ ابزار نوظهور تجارت منطقه‌ای
چین همزمان با کاهش اتکای خود به دلار، ارز ملی‌اش یعنی یوآن را در معاملات دوجانبه و منطقه‌ای به کار گرفته است. این ارز اکنون در تجارت با کشورهای عضو آسه‌آن، بریکس و سازمان همکاری شانگهای جایگزین دلار شده است.
🔹 اتاق امانات بورس طلای شانگهای در هنگ‌کنگ و عربستان
🔹 قراردادهای گازی با روسیه به یوآن
🔹 معاملات نفتی با استفاده از یوان دیجیتال
همه این موارد، نشان از جهانی‌سازی هدفمند یوآن دارند.
🕵️ حذف تدریجی دلار؛ سیاست چین یا تاکتیک خاموش؟
به گفته مک‌لئود، چین برخلاف آمریکا، سعی نمی‌کند با اقدامات پرتنش و ناگهانی، بازارهای مالی جهان را شوکه کند. بلکه مسیر تدریجی اما مطمئن کاهش نفوذ دلار را در پیش گرفته است.
«پکن نمی‌خواهد عامل بحران مالی غرب باشد، اما در عین حال می‌کوشد خود را از هرگونه وابستگی به دلار رها سازد.»
🔍 تفاوت رویکرد چین با انگلیس و ژاپن
سرمایه‌گذاری چین در اوراق خزانه‌داری آمریکا از نوع ذخیره‌سازی ارزی بانک مرکزی است؛ در حالی‌که انگلیس و ژاپن با هدف سودآوری بخش خصوصی در این بازار حضور دارند.
| کشور | هدف از نگهداری اوراق خزانه‌داری آمریکا |
|---|---|
| چین | مدیریت ذخایر ارزی، کنترل نرخ تبدیل یوآن، مازاد تجاری |
| ژاپن | بازده سرمایه‌گذاری برای مؤسسات خصوصی و مالی |
| انگلیس | بهره‌مندی از سود اوراق، بازار سرمایه باز |
این تفاوت بنیادین، نشان‌دهنده ماهیت سیاسی و ارزی تصمیمات چین در این حوزه است.
🧱 تحریم‌ها و روی کار آمدن ترامپ؛ نقطه عطف استراتژی چین
به گفته کارشناسان، سیاست‌های تحریمی آمریکا، جنگ تجاری با چین و روی کار آمدن دونالد ترامپ باعث شدند پکن با سرعت بیشتری به سمت قطع وابستگی به غرب در حوزه مالی حرکت کند. چین حالا بیش از همیشه بر شرکای منطقه‌ای و بلوک‌های چندجانبه مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای تمرکز دارد.
🔄 چین و روسیه؛ ائتلاف ضد‌دلاری آسیا
چین و روسیه با سرعتی کم‌نظیر در حال ایجاد زیرساخت‌های مالی جایگزین سیستم‌های غربی مانند سوئیفت، بانک جهانی و دلار هستند.
🔸 افزایش ذخایر طلا به جای دلار
🔸 توسعه بانک‌های منطقه‌ای مشترک
🔸 تقویت پیمان‌های پولی دوجانبه
این ائتلاف می‌تواند در آینده‌ای نزدیک، آغازگر فروپاشی هژمونی دلار در آسیا باشد.
❓ سوالات متداول درباره خروج چین از اوراق قرضه آمریکا
🇨🇳 آیا چین به‌صورت کامل دلار را کنار گذاشته است؟
خیر، اما مسیر حذف تدریجی و آرام آن را آغاز کرده و به شدت در حال گسترش استفاده از یوآن در معاملات جهانی است.
📉 فروش اوراق خزانه آمریکا چه تأثیری دارد؟
باعث فشار بر نرخ بهره و ارزش دلار در بازارهای جهانی می‌شود. این موضوع می‌تواند در بلندمدت جایگاه دلار را تضعیف کند.
💰 آیا چین از دلار زیان دیده است؟
چین از طریق مازاد تجاری خود، دارایی‌های دلاری زیادی ذخیره کرده؛ اما نوسانات دلار و تحریم‌ها باعث شده پکن به دنبال تنوع‌بخشی به ذخایر ارزی خود باشد.
🌐 آیا کشورهای دیگر هم مسیر چین را دنبال می‌کنند؟
بله، بسیاری از کشورهای بریکس، روسیه، هند، عربستان، ایران و حتی برخی کشورهای آمریکای جنوبی نیز به دنبال استفاده از ارزهای ملی هستند.
✍️ جمع‌بندی
کاهش تدریجی نگهداری اوراق بهادار آمریکا توسط چین، اقدامی هدفمند و سنجیده در مسیر حذف آرام دلار از معادلات اقتصادی شرق است. چین با ایجاد زیرساخت‌های مالی مستقل، تقویت یوآن، توسعه تجارت منطقه‌ای و همکاری با روسیه، تلاش دارد آینده‌ای را رقم بزند که در آن دلار، دیگر فرمانروای بلامنازع نظام مالی جهان نباشد.
