جهش صادرات غیرنفتی از گمرکات آذربایجان‌شرقی
تبریز – صادرات از استان آذربایجان شرقی امسال با قدرت ادامه یافته و بنا بر اعلام ناظر گمرکات این استان، در پنج‌ماهه ابتدایی سال جاری، بیش از ۵۲۳ میلیون و ۹۵۴ هزار دلار کالا به وزن بیش از یک میلیون و ۲۰ هزار تن از گمرکات استان صادر شده است؛ آماری که نویدبخش افزایش سهم این منطقه از تجارت خارجی کشور است.
سهم قابل‌توجه آذربایجان شرقی در تجارت بین‌المللی ایران
استان آذربایجان شرقی با بهره‌مندی از زیرساخت‌های حمل‌ونقل، صنایع پویا، مرزهای زمینی مهم و موقعیت استراتژیک در شمال‌غرب کشور، همواره یکی از قطب‌های اصلی صادرات غیرنفتی ایران به شمار می‌رفته است. شهرهایی همچون تبریز، جلفا، نوردوز، مراغه، بناب و سهلان، با در اختیار داشتن گمرکات فعال و مسیرهای دسترسی متنوع، نقش محوری در انتقال کالا به بازارهای منطقه‌ای ایفا می‌کنند.
ناظر گمرکات آذربایجان شرقی در گزارشی رسمی اعلام کرد که طی ماه‌های گذشته، روند صادرات از این استان با رشد مطلوبی همراه بوده و مقاصد صادراتی همچنان کشورهای همسایه و برخی بازارهای آسیایی هستند.
کالاهای عمده صادراتی از گمرکات آذربایجان شرقی
بر اساس داده‌های منتشرشده، بیشترین اقلام صادراتی از آذربایجان شرقی در حوزه محصولات صنعتی، غذایی، معدنی و شیمیایی بوده است. برخی از مهم‌ترین کالاهای صادرشده عبارت‌اند از:
-
انواع محصولات پتروشیمی
-
فرآورده‌های غذایی مانند لبنیات و کنسروها
-
قطعات خودرو
-
مواد اولیه معدنی
-
محصولات پلاستیکی و پلیمری
-
شیشه، سرامیک و کاشی
-
کالاهای مصرفی و بسته‌بندی‌شده صادراتی
تولیدکنندگان و صادرکنندگان استان با تکیه بر توان داخلی، بهبود کیفیت و بسته‌بندی، و بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازارهای اطراف ایران، توانسته‌اند محصولات خود را به بازارهای بین‌المللی برسانند.
مهم‌ترین گمرکات فعال در صادرات استان
در حال حاضر، ۶ گمرک اصلی در استان آذربایجان شرقی فعال هستند که در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی استان نقش کلیدی دارند:
-
گمرک تبریز: به‌عنوان اصلی‌ترین مرکز صادرات کالاهای صنعتی، غذایی و خدمات فنی مهندسی
-
گمرک جلفا: با دسترسی مستقیم به مرز جمهوری آذربایجان و نقش مهم در ترانزیت ریلی
-
گمرک نوردوز: در مرز ارمنستان؛ دروازه‌ای مهم برای ورود به بازار اوراسیا
-
گمرک سهلان: به‌عنوان یکی از گمرکات جدید در مسیر توسعه ترانزیت
-
گمرک مراغه و بناب: با تمرکز بر صادرات محصولات کشاورزی و غذایی
توسعه زیرساخت‌ها، افزایش تسهیلات گمرکی، ایجاد پنجره واحد و تسریع در امور ترخیص، از جمله عواملی هستند که سبب رشد صادرات از این گمرکات شده‌اند.
نقش بازارهای همسایه در رونق صادرات
کشورهای همسایه ایران به‌ویژه ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، عراق، گرجستان و کشورهای آسیای میانه از مقاصد اصلی کالاهای صادرشده از آذربایجان شرقی هستند. روابط تجاری و توافق‌نامه‌های بین‌المللی باعث شده این استان بتواند بخشی از بازار منطقه را در اختیار گیرد.
بسیاری از تجار منطقه‌ای ترجیح می‌دهند به‌جای خرید از کشورهای دوردست، نیازهای وارداتی خود را از ایران و به‌ویژه استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی تأمین کنند که هم قیمت تمام‌شده پایین‌تری دارد و هم مسیر لجستیکی کوتاه‌تری ارائه می‌دهد.
چالش‌ها و فرصت‌های صادراتی استان
هرچند آمار صادراتی منتشرشده نویدبخش آینده‌ای روشن برای تجارت بین‌المللی استان است، اما این مسیر همچنان با برخی چالش‌ها روبه‌رو است که باید برای رفع آن‌ها اقداماتی اساسی صورت گیرد. از جمله چالش‌های موجود می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و لجستیک
-
نوسانات ارزی و مشکلات بانکی در تبادل مالی بین‌المللی
-
نبود خطوط مستقیم ریلی و هوایی با برخی کشورها
-
مشکلات صدور ضمانت‌نامه‌ها و بیمه‌های صادراتی
در مقابل، وجود فرصت‌هایی همچون بازار بزرگ اوراسیا، تقاضای بالای کالاهای ایرانی در آسیای میانه، توافق‌های گمرکی دوجانبه و ظرفیت بالای تولید در صنایع استان می‌تواند مسیر صادرات را هموارتر کند.
حمایت دولت از صادرکنندگان در آذربایجان شرقی
دولت با هدف تسهیل فرآیند صادرات، اقدام به ارائه بسته‌های حمایتی مختلفی برای صادرکنندگان استان کرده است. از جمله این حمایت‌ها می‌توان به:
-
کاهش تعرفه‌های صادراتی
-
ایجاد مشوق‌های صادراتی برای صنایع کوچک و متوسط
-
توسعه شهرک‌های صنعتی مرزی
-
افزایش دفاتر تجاری در کشورهای هدف
این اقدامات در کنار همکاری بین نهادهایی همچون گمرک، سازمان صمت، اتاق بازرگانی و استانداری می‌تواند چشم‌انداز صادراتی استان را به‌شکل قابل‌توجهی ارتقا دهد.
جمع‌بندی
صادرات بیش از ۵۲۳ میلیون دلاری از گمرکات آذربایجان شرقی در سال جاری، نمادی از پویایی اقتصادی و توانمندی تولیدکنندگان این منطقه است. با توجه به جایگاه جغرافیایی، زیرساخت‌های لجستیکی و صنایع فعال، این استان ظرفیت تبدیل‌شدن به یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های صادرات غیرنفتی ایران را دارد.
منبع: مجله خبری نو
