تفسیر آزمایش شیمیایی ادرار

آزمایش شیمیایی ادرار

به گزارش گروه پزشکی مجله اینترنتی نو:
Dipsticks يک روش آسان، سريع و ارزان مي باشد. موادي که با اين روش چک مي شود شامل خون، پروتئين، گلوکز، کتون، يوروبيلينوژن، بيليروبين، و گلبول سفيد هستند.با اين حال چون اين آزمايش بر پايه کلرومتري (رنگ) مي باشد، هر رنگ اضافي ادرار مثل فنازوپيريدين در اين آزمايش اختلال ايجاد مي نمايد.مصرف ويتامين ث زياد منجر به تداخل در واکنش اکسيداسيون شده و منفي کاذب را در گلوکز و بيليروبين باعث مي گردد.ادرار بيش از حد قليايي منجر به مثبت کاذب پروتئين و از طرفي پايين خوانده شدن وزن مخصوص ادرار مي گردد. اگر Dipsticksتاريخ گذشته باشد يا براي مدت طولاني در معرض هوا قرار گرفته باشد، خراب شده و نتيجه آزمايش قابل قضاوت نخواهد بود.

1) هماچوري ـ حضور RBC بيش از ۳ عدد در ادرار سانتريفوژ شده را هماچوري مي نامند که Dipsticks حساسيت بيش از ۹۰% براي شناسايي آن دارد. ولي، اختصاصيت آن به علت مثبت کاذب بالا پايين است. حضور گلبول قرمز، هموگلوبين و ميوگلوبين آنرا مثبت مي کند. براي افتراق آن ها از هم ابتدا آزمايش ميکروسکوپي انجام مي شود، اگر، گلبول قرمز ديده شد، تشخيص هماچوري است؛ اگر، ديده نشد، بايد خون بيمار سانتريفوژ شود. اگر سرم بيمار قرمز يا صورتي بود، هموگلوبينوري و اگر شفاف بود ميوگلوبينوري مطرح است. علل هماچوري مثبت کاذب شامل آلودگي ادرار با خون قاعدگي و دهيدريشن و ورزش مي باشد.هماچوري مي تواند، نفرولوژيک يا اورولوژيک باشد. در موارد نفرولوژيک RBC ديس مورفيک و چروکيده و اکثرا همراه پروتئينوري واضح و گاهي کست RBC و ghost cells (RBC که حين عبور از لوله هاي جمع کننده کليه هموگلوبين خود را از دست داده اند) است. در هماچوري اورولوژيک حداکثر پروتئينوري ۲+يا ۳+ (۱۰۰-۳۰۰ ميليگرم در ميلي ليتر) است و گلبول هاي قرمز گرد و با هموگلوبين يکنواخت هستند.

2) پروتئينوري ـ روزانه يک فرد بالغ بين ۸۰تا ۱۵۰ميلي گرم پروتئين از ادرار دفع مي کند. پروتئينوري مي تواند ناشي از بيماري هاي رنوواسکولار، گلومرولار، توبولواينتراستيشيل و يا سرريزي(overflow) پروتئين غير طبيعي سرم باشد. پروتئين ادرار تحت تاثير هيدريشن مي باشد. ولي، هيچ گاه در اين حالت بيش از ۲۰ ميلي گرم در دسي ليتر نخواهد شد. ولي، برعکس در پروتئينوري پاتولوژيک اگر مصرف مايعات خيلي زياد باشد، مي تواند، به زير ۲۰ ميلي گرم در دسي ليتر هم برسد . آستانه ي تشخيص آن در ادرار با dipsticks 30-20 ميلي گرم در دسي ليتراست، ميزان کمتر از۱۵۰ ميلي گرم در دسي ليتر پروتئين نرمال در نظر گرفته مي شود.پروتئين ادرار شامل تام هاسفال (۴۰%)، گلوبولين هاي سرم (۳۰%) و آلبومين (۳۰%) است.علل منفي کاذب د ر dipsticks شامل ادرار شديدا قليائي، ادرار رقيق، حضور پروتئيني غير از آلبومين است.

3) کتون و گلوکز: به علت باز جذب گلوکز در لوله هاي پروگزيمال نفرون نبايد، در افراد نرمال گلوکز ادرار مثبت باشد. حد نهايي باز جذب در ادرار در بالغين ۱۸۰ ميلي گرم در دسي ليتر و در کودکان و نوزادان ۱۲۰ ميلي ليتر در دسي ليتر است. ساير قندها در dipsticks قابل شناسايي نيستند.
۴) بيليروبين و اروبيلينوژن: بيليروبين غير کونژوگه در ادرار ديده نمي شود و فقط در صورت افزايش نوع کونژوگه ي آن در سرم، در ادرار ظاهر مي گردد. ولي، اروبيلينوژن به مقادير بسيار کمي در ادرار يافت مي گردد. در گردش هپاتوبيلياري بيليروبين کونژوگه در روده ي کوچک پس از تاثير باکتري هاي روده روي آن بازجذب شده که مقادير کم آن از طريق ادرار به نام اوروبيلينوژن دفع مي گردد. ۵۰% اروبيلينوژن از ادرار و نيم ديگر از مدفوع دفع مي گردد.مصرف آنتي بيوتيک هاي وسيع الطيف و انسداد مجاري صفراوي منجر به کاهش اروبيلينوژن خواهد شد و هموليز و بيماري کبدي برعکس باعث افزايش آن مي گردد.منفي کاذب بيليروبين ادرار در مصرف اسيد اسکوربيک زياد و مثبت کاذب آن در مصرف فنازوپيريدين ديده مي شود.

5) لکوسيت استراز و نيتريت: فعاليت لکوسيت استراز نشانگر حضور WBC در ادرار است و وجود نيتريت نشان گر باکتريوري است. لکوسيت استراز آنزيم توليد شده از نوتروفيل ها مي باشد. نيترات هاي ادرار توسط باکتري هاي گرم منفي تبديل به نيتريت مي شود. مهم ترين عامل مثبت کاذب اين دو آزمايش آلودگي است. براي کشف UTI هردوي اين آزمايش ها بايد انجام شود و امکان تشخيص UTI را به ۹۵% مي رسانند، ولي نياز به کشت ادراري را مرتفع نمي کنند. چنانچه نيتريت مثبت باشد، ولي لکوسيت استراز منفي، بايد، علل پيوري استريل (تومور، سنگ، TB) و UTI با باکتري هاي غير از گرم منفي مد نظر قرار گيرند.

ادرار

ادرار یکی از فرایندهای حیاتی بدن است که کمک می کند تا از فرسایش و مواد زاید شده خلاص شویم. این فرایند توسط کلیه ها انجام می شود که نقش اصلی در تصفیه خون و تولید ادرار دارند. بررسی عملکرد ادرار می تواند به تشخیص برخی از بیماری ها و مشکلات داخلی بدن کمک کند.

ساختار و عملکرد کلیه ها

کلیه ها از جمله اعضای مهم بدن هستند که نقش اساسی در حفظ تعادل مایعات بدن، تنظیم فشار خون و تصفیه خون دارند. ساختار کلیه ها شامل نوکلئوس، لوله های کلیوی، نفرون، لوله های جمع کننده و حفره های حفره ای می باشد. این اعضا با همکاری هورمون ها و سایر اجزا بدن، ادرار را تولید و از بدن دفع می کنند.

اختلالات کلیوی و مشکلات ادرار

اختلالات کلیوی می توانند به علت بیماری های مزمن، عفونت ها، استفاده از داروهای مخرب و سایر عوامل باشند. این اختلالات می توانند منجر به افزایش میزان پروتئین یا قند در ادرار، کاهش ترشح ادرار، وجود سنگ های کلیوی، سوء تغذیه و غیره شوند. به منظور پیشگیری از این مشکلات، لازم است به نحوه تغذیه، استفاده از داروهای مناسب و ورزش منظم توجه داشت.

اهمیت آزمایشات ادرار

آزمایشات ادرار می توانند به تشخیص بیماری ها و مشکلات مرتبط با کلیه ها کمک کنند. این آزمایشات شامل تست های مختلفی مانند تست میکروسکوپی، تست شیمیایی و تست زمانی می شوند. با اجرای این آزمایشات به صورت منظم، می توان به مشکلات احتمالی در ادرار پی برد و اقدامات لازم را انجام داد.

راهکارهای پیشگیری از اختلالات کلیوی

برای پیشگیری از اختلالات کلیوی، لازم است به تغذیه سالم، مصرف مقدار کافی آب، ورزش منظم، استراحت کافی و کنترل فشار خون توجه داشت. همچنین، باید از مصرف داروهای مخرب و مصرف اضافی مواد مخدر و الکل پرهیز کرد.

درمان اختلالات کلیوی

درمان اختلالات کلیوی متناسب با نوع بیماری و شدت آن متغیر است. اما در بسیاری از موارد، تغییر در رژیم غذایی، مصرف داروهای مناسب، ورزش منظم و رعایت نکات بهداشتی می تواند بهبود وضعیت بیمار را تسریع کند.

نتیجه گیری

ادرار یکی از فرایندهای مهم بدن است که نقش اساسی در حفظ سلامتی دارد. اختلالات کلیوی می توانند منجر به مشکلات جدی و حتی فوت شخص شوند، بنابراین اهمیت پیشگیری و درمان صحیح این اختلالات بسیار زیاد است. با رعایت نکات بهداشتی، مراقبت از تغذیه، و مشاوره با پزشک، می توان از بروز مشکلات ادراری جلوگیری کرد و سلامت کلیه ها را حفظ کرد.