کاهش نقدینگی، لزوماً تورم را کاهش نمی‌دهد

به گزارش مجله نو: کاهش نقدینگی، لزوماً تورم را کاهش نمی‌دهد

مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه شهید چمران

به‌رغم اینکه دولت ادعا می‌کند سیاست‌های اجراشده در جهت کاهش تورم و رونق تولید موفق بوده، در هیچ‌یک از این دو عرصه به موفقیت نرسیده است؛ زیرا نقدینگی کاهش یافته اما تورم هنوز هم بالای ۴۰ درصد است. دولت از همان لحظه‌ای که سکاندار کشور شد، مهار تورم را در صدر شعارهای خود قرار داده بود اما به دلیل اینکه به ریشه تورم اعتنا نکرد، تورم مهار نشد. تصور دولت این است که نقدینگی عامل اصلی تورم است که البته این تقصیر دولت نیست و تقریباً اغلب اقتصادخوانده‌های ما بر این مسئله تاکید می‌کنند. نه اینکه نقدینگی بر تورم بی‌تاثیر است؛ بلکه منظور این است که تورم معلول عوامل ساختاری است که دولت هرگز به آن ورود نمی‌کند. نقدینگی هم تاثیرات خود را دارد اما مسئله عوامل ساختاری زیاد است. به همین دلیل هم به‌رغم اینکه نقدینگی کاهش یافته اما تورم چندان کاهش نیافته است.

نقدینگی کاهش یافت اما مشکل این نیست که نقدینگی زیاد موجب تورم شده بلکه مشکل این است که بخش مولد و بخش تولید با موانع زیادی مواجه هستند و نقدینگی وارد بخش مولد نمی‌شود. پس با همین تفاسیر اگر نقدینگی کاهش یابد تنها بخش مولد آسیب می‌بیند. همین امروز یکی از صنوف مرتبط با تولید اعلام کرد که به دلایل سیاست‌های انقباضی دولت بسیار ضربه خورده است. با چنین سیاست‌هایی فعالان بخش تولید نیز به سمت بخش غیرمولد و دلالی می‌روند و تولید کشور آسیب می‌بیند. اینکه پول را از دست مردم بیرون بکشیم تا شاخص قیمت‌ها کاهش یابد، درست نیست. افغانستان هم با توجه به مشکلاتی که دارد، تورم کمی حس می‌کند اما دلیل این است که مردم افغانستان فقیر هستند و تقاضای کالا و خدمات ندارند. اگر نقدینگی را از دست مردم بیرون بکشیم که تقاضا کم شود، مطلوب نیست.

کاهش تورم وقتی کارآمد است که با رونق تولید همراه باشد. مورد دوم اینکه رونق تولید نیز اتفاق نیفتاده است. رشدی که دولت از آن حرف می‌زند، رشد نفتی است که تفاخر ندارد. رشد تولید زمانی مطلوب است که مردم از طریق اشتغال، تاثیر آن را احساس کنند. آنچه در این دو سال رخ داده، عمدتاً از محل صنایع نفتی و پتروشیمی بوده است که خودشان انرژی‌بر هستند. رشد ناشی از این صنایع به افراد کمی اختصاص می‌یابد و به همین دلیل رشد در این صنایع منجر به رشد تولید و اشتغال نمی‌شود. شواهد آمارهای دیگر نیز این ادعا را تایید می‌کند.